Süleyman Hüsnü Paşa Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

SÜLEYMAN PAŞA (1838-1892)

Osmanlı, asker ve yazar. Dil ve tarih alanında Türkçülük akımının öncülerindendir.

Süleyman Hüsnü Paşa İstanbul’da doğdu, Ağustos 1892’de Bağdat’ta öldü. 1859’da Harbiye Mekte-bi’ni bitirdi. Tabur kâtipliği göreviyle Karadağ harekâtına katıldı. 1863’te İstanbul’a dönerek yüzbaşılığa, bir süre sonra binbaşılığa yükseldi. 1867’de Girit’teki ayaklanmanın bastırılmasında etkin görev yaptı. Daha sonra Harbiye Mektebi matematik, edebiyat ve tarih öğretmenliğine atandı. Miralay (albay) olduktan sonra, okulun ders nazırlığına, 1874’te mirlivalığa (tümgeneral) yükselerek Mekâtib-i Askeriye nazırlığına getirildi.

Askeri rüşdiyelerin kurulmasında ve askeri okulların ders programlarının yeniden düzenlenmesinde önemli rol oynadı. Tarih derslerinde ilk kez İslam ve Osmanlı tarihi yerine eski Türk tarihine ağırlık verdirdi. Sarf-ı Türkî adlı yapıtıyla Türkler’in konuştuğu dile Osmanlıca değil,Türkçe denmesi gerektiğini savundu. 1876’da Abdülaziz’in tahttan indirilerek V.Murad’ın tahta çıkarılmasında etkin rol oynadı. 1877’de Osmanlı-Rus Savaşı başlayınca Karadağ cephesi serdarlığına getirildi; ve Sırbistan ve Karadağ’da yararlıklar gösterdi. Ferikliğe (korgeneral) yükselerek Şıpka boğazındaki çarpışmalarda Ruslar’a önemli kayıplar verdirdi. Ardından Tuna orduları serdarlığına atandı. Osmanlılar’m savaştaki yenilgisinden sorumlu tutularak idama mahkûm edildi. Cezası II.Abdülhamid tarafından sürgüne çevrildi. On dört yıl Bağdat’ta sürgün yaşadı ve orada öldü.

• YAPITLAR (başlıca): Mebâtıiü’l-İnşâ, 2 cilt, 1871-1872; Sarf-ı Türkî, 1874; İlm-i Sarf-ı Türkî, 1876; Târih-i Âlem, 1876; Hiss-i İnkılâb, (ö.s.), 1910; Umdetü’l-Hakâyık, (ö.s.), 6 cilt, 1928.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi