Şükrü Saraçoğlu Kimdir Hayatı Siyasi Kişiliği
Mehmet Şükrü Saraçoğlu. Türk siyaset ve devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti’nin beşinci Başbakan’ı (Ödemiş 1887-İstaribul 1953).
İlk ve orta okulu Ödemiş’te okuduktan sonra İzmir idadisi’ne girdi. Son derece zeki, çalıskan bir öğrenciydi. İzmir idadisini birincilikle bitirerek, Mekteb-i Mülkiye’ye geçti. Mülkiye Mektebi’ni (1909) bitirdikten sonra İzmir liselerinde öğretmenlik yaptı, I. Dünya Savaşı yıllarında Cenevre Siyasal Bilimler Fakültesi’ni bitirdi. Burada Mahmut Esat Bozkurt ile birlikte kurduğu gençlik örgütünün başkanlığını ve İstanbul Hükûmeti’nin imzaladığı mütareke koşullarını eleştirerek, Türk halkının haklarını savunan yayınlar yaptı.
Anadolu’da ulusal kurtuluş hareketi başlayınca, buradan kaçma yollarını aramış, Yunanlılar’ın engelleme çabalarına rağmen İzmir’e gelmeyi başarmıştı. Millî Mücadele yılları boyunca önce Aydın Cephesi karargâhında, sonra da Kuşadası çevresinde milis olarak çalıştı; Afyon’daki cephaneliğin düşman eline geçmesi üzerine Burdur’da cephaneliğin Nazilli’ye taşınmasını sağlayan da oydu. İkinci dönem çalışmalarına başlamış olan TBMM’ye İzmir milletvekili olarak katılan Mehmet Şükrü Bey, Fethi Okyar Hükümetinde Milli Eğitim bakanı (1924 -1925) oldu; 1926’da da türk ve yunan halklarının değiştirilmesi amacıyle kurulan Muhtelit Mübadele Komisyonu’na Türk delegasyonu başkanı seçildi. Dördüncü ve Beşinci İnönü hükümetlerinde Maliye bakanlığına (1927-1930) getirilen Şükrü Bey, henüz bir kalkınma programının oluşturulamadığı bu dönemde, türk ekonomisinin ancak köyden başlatılacak reform çalışmalarıyle kalkınabileceğini ileri sürüyordu. Bunun yanı sıra memur sınıfının sorunlarına eğilerek personel ve emeklilik kanunlarını yürürlüğe koydu. İktisadı alanda yaptığı işlerden biri de yabancı bankaların elinde iç ve dış ticaret mevsimlerine göre düşürülen türk parasının değerinin korunmasını sağlaması ve bu amaçla Merkez Bankası’nın kurulmasıydı (1930). Aynı yıl sağlığı nedeniyle görevinden ayrılmak zorunda kalınca, Türkiye’nin iktisadi sorunları üstüne inceleme ve araştırma yapmak üzere ABD’ye gönderildi (1931); dönüşünde Türk pamuk sanayiinin temellerini atan bir rapor hazırladı. 1932’de Osmanlı İmparatorluğu’nun borçlarıyle ilgili sorunları çözümlemek üzere Paris’te yapılan görüşmelerde Türkiye’yi temsil etti ve 1933 Antlaşması’nı imzaladı. Altıncı ve Yedinci İnönü hükümetlerinde ve İkinci Bayar Hükûmeti’nin bir döneminde yüklendiği Adalet bakanlığı (1933-1939) yıllarında, yargıç ve avukatlar kanununu, suçüstü, icra-iflâs kanunlarını yürürlüğe koyması, iş esasına dayanan cezaevleri kuruluş yasalarını uygulamaya sokarak bu amaca dayalı İmralı cezaevini kurması önemli girişimleri arasındaydı.
Siyasî hayatında yüklendiği çeşitli görevlerde Türkiye’nin sosyal, iktisadı, siyasi koşullarına uygun yararlı çalışmalarıyle ön planda yer alan Saraçoğlu’nun en önemli görevi, İkinci Bayar Hükûmeti’nde (1938-1939) ve Saydam hükümetlerindeki (1939-1942) Dışişleri bakanlığı oldu. 1942’de Refik Saydam’ın ölümü üzerine İnönü tarafından hükümeti kurmakla görevlendirildikten sonra da (1942-1946) zaman zaman Dışişleri bakanlığını üzerine almak zorunda kaldı. II. Dünya Savaşı’nın yarattığı zor koşullar içinde Türk dış siyasetini batılı bir anlayış içinde, savaştan uzak tutmayı başardı. Kanunu ve uygulanmasıyla günümüze kadar süren tartışmalara neden olan Varlık Vergisi 11 Kasım 1942’de TBBM’den geçti. Time dergisine kapak oldu. Komşu ülkelerle barışçı ilişkiler kurmağa çalıştı. 1939’da S. S.C.B.’ye bu amaçla yaptığı ziyarette Sovyetler’in Türkiye’nin istediği güvenliği sağlamadığını görerek görüşmeleri yarıda kesip, ödün vermektense, geri dönmeyi tercih etti. 1940’ta İngiliz ve Fransızların Türkiye’yi İtalya’ya karşı savaşa sokma isteklerini reddetti. II. Dünya Savaşı‘nın ardından Sovyetler Birliği’nin Türkiye’den Kars, Ardahan, Artvin ve Sarıkamış’ı istemesinden sonra 1946’da Saraçoğlu istifa ederek Başbakanlığı Recep Peker’e devretti.
1 Kasım 1948 – 22 Mayıs 1950 döneminde TBMM başkanlığı yapan Saraçoğlu 1950’de genel seçimlerinde yeterli oy alıp seçilemeyince siyaseti bıraktı. 27 Aralık 1953’te İstanbul’da öldü. Mezarı Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır.
Şükrü Saracoğlu’nun adı 1998’de yılında dönemin kulüp başkanı Aziz Yıldırım’ın önerisiyle 6. başkanlığını 16 yıl boyunca yürüttüğü Fenerbahçe Spor Kulübü’nün Kadıköy’deki Fenerbahçe Stadına verildi.