Suharto Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
SUHARTO (1921 – 27 Ocak 2008)
EndonezyalI asker ve devlet adamı. 1965’te bir darbe yaparak iktidarı ele geçirmiştir.
8 Haziran 1921’de o zamanki Hollanda Doğu Hint Adaları’ndan (bugün Endonezya) Cava’da, Ke-musu Argamulja’da doğdu. Müslüman bir tüccarın 11 çocuğundan biriydi. Çoğu Cavalılar gibi tek isim kullanır. İlk ve ortaöğrenimini tamamladıktan sonra bir bankada memurluk yapmaya başladı. Kısa süre sonra Hollanda sömürge ordusuna katılarak Gombong’daki askeri akademiye girdi. II. Dünya Savaşı sırasında 1942’de Doğu Hint Adaları’nı işgal eden Japonlar tarafından kurulan savunma birliklerine katıldı ve subay olarak eğitildi. Japonya’nın yenilgisinin kesinleştiği 1945’te milliyetçi hareketin önderi Sukarno, Endonezya’nın bağımsızlığım ilan etti. Ancak Hollanda, adalarda yeniden sömürge yönetimini kurmak istiyordu. Suharto 1945-1947arasında Hollanda askerleriyle Endonezyalılar arasında süren silahlı mücadeleye katıldı. 1948’de Madiun’daki komünist ayaklanmanın bastırılmasında önemli rol oynayarak adını duyurdu. Bağımsızlıktan sonra hızla yükselerek 1950’de yarbay, 1957’de albay, 1960’ta tuğgeneral oldu. 1961 ’de Endonezya kara ve hava kuvvetleri başkomutanlığına getirildi. 1962’de tümgeneral rütbesiyle Batı İrian’ın (Yeni Gine’nin batısı) Hollanda’dan alınması için düzenlenen sefere komuta etti. 1963’te Endonezya Ordu Stratejik Gücü komutanı oldu. KOSTRAD olarak tanınan bu özel komando gücü ani ve olağanüstü durumlarda yararlanılmak üzere kurulmuştu.
1950’lerin sonlarından itibaren ülke yönetiminde Komünist Parti’nin etkisinin artması ordunun büyük bölümünü tedirgin etmeye başladı. 1965’te ülkedeki tüm yabancı işletmelerin devletleştirilmesi, Endonezya’nın Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası gibi kuruluşlardan çekilmesi, ordu içinde ABD’yle yakın ilişkisi olan generallerin darbe yapacakları söylentisini artırdı. Bu söylentiler üzerine 30 Eylül 1965 gecesi Sukarno’nun özel muhafız komutanı general Untung bir darbe yaptı, altı general öldürüldü. Sağ kalan Suharto bir karşıdarbe düzenleyerek bir kaç gün içinde duruma hakim oldu ve Komünistler’e ve yandaşlarına karşı büyük bir katliama girdi. Bu katliamda öldürülenlerin sayısına ilişkin tahminler yüzbin ile bir milyon arasında değişmekte, kaynakların çoğu beş yüz bin rakamı üzerinde birleşmektedir.
Suharto, Sukamo’yu hemen devirmek yerine, iktidarı yavaş yavaş ele geçirme yöntemini uyguladı. Ülkeyi önce askeri cuntanın bir üyesi olarak yönettikten sonra Mart 1966’da Sukarno’nun tüm başkanlık yetkilerini elinden aldı. Hiçbir etkisi kalmayan Sukarno Şubat 1967’de başkanlık sıfatını da Suharto’ ya devretti.
Mart 1968’de Halk Danışma Konseyi tarafından beş yıl için başkanlığa seçilen Suharto, ilk iş olarak Hollanda, İngiliz ve Amerikan şirketlerini sahiplerine geri vererek 30 yıl süreyle kamulaştırmalar olmayacağı konusunda güvence verdi. Enflasyonu durdurmak amacıyla sıkı para politikası uygulayarak Uluslararası Para Fonu’ndan borç aldı. Endonezya yeniden Birleşmiş Milletler’e katıldı. Malezya Federasyonu’yla barış antlaşması imzalandı. Çin Halk Cumhuriyeti’yle ilişkiler tümüyle kesildi.
1955’ten sonra ilk kez 1971’de yapılan genel seçimlerde, balıkçıların, çiftçilerin ve öteki meslek sahiplerinin temsilcisi olarak seçimlere katılan hükümet yanlısı Golkar (Sekber Golongan Karya-İşlevsel Gruplar Birleşik Sekreterliği) en çok oyu aldı. Mart 1973’te de Suharto Halk Danışma Konseyi tarafından yeniden başkanlığa seçildi. Öteki partilerin baskı altına alınması nedeniyle 1977’de ve 1982’de yapılan genel seçimlerde de Golkar çoğunluğu sağladı. 1978’de ve 1983’te başkanlık süresi uzatılan Suharto, Temmuz 1982’de silahlı kuvvetlerin biri askeri, öteki toplumsal olmak üzere ikili işlevi olduğu doğrultusunda bir kararnamenin benimsenmesinden aldığı güçle, ülkeyi küçük bir subay grubuyla birlikte yönetti.
Suharto, yolsuzluk ve insan hakları ihlalleri iddialarının ayyuka çıktığı 1998’deki kitlesel sokak gösterileri karşısında çaresiz kalarak iktidarı bırakmak zorunda kaldı. Bu yıldan sonra Suharto’nun mahkeme karşısına çıkarılması için büyük baskılar yapıldı, ancak sağlığının iyi olmaması nedeniyle yargılanmaktan kurtuldu.
4 Ocak 2008’de kalp, akciğer ve böbrek yetmezliği teşhisiyle hastaneye kaldırılan Suharto, 27 Ocak 2008’de 84 yaşında öldü. Suharto Cava’da düzenlenen bir devlet töreni ile toprağa verildi.