ŞU’BE BİN EL-HACCÂC KİMDİR? HAYATI VE ESERLERİ
Şu’be b. el-Verd Ebû Bistâm el-Ezdî el-Vâsitî, meşhur, kesîrü’l-menâkıb bir zâttır. (82) târihinde doğmuş, Vâsıt’da yetişmiş, sonra Basra’ya rıhlet ederek orada (160) târihinde vefat etmiştir. Ezd kabilesinin mevâlîsinden idi.
Mevki-i İlmîsi:
Şu’be’nin imamet ve celâleti. hakkında ittifak vardır. Sika, âbid, zâhid bir zât idi. Enes b. Mâlik ile Ömer b. Seleme’yi -radiya’llâhu anhümâ- gördüğü mervîdir. Muâviye b. Kurre, Enes b. Sîrîn, Sâbit-i Bennânî, Hamdûd b. Süleyman, A’meş gibi Tâbiîn’den hadis rivayet eder, kendisinden de Eyyûb-ı Sahtiyânî, Süfyân-ı Sevrî, Abdu’llâh b. Mübarek gibi zâtlar rivayette bulunur. Rivayet ettiği hadîsler iki bin kadardır. Sabit vâsıtasiyle Enes b. Mâlik’den rivayet ettiği şu hadîs-i şerif de bu cümledendir :
Asıl sabır, ilk çarpışı ânında olandır.”
Yânî : Bir mekrûhui, bir musibetin ilk zuhuru ânında te’sirîri ziyâde olacağından bu anda gösterilecek sabrın mükâfatı da ziyâde olur.
Kütüb-i Sitte’deki râvîler arasında bundan başka (Şu’be b. el-Haccâc) nâmında bir zât yoktur.
Süfyânü’s-Sevrî demiştir ki : “Şu’be hadîs ilminde Emîrü’l-Mü’minîndir.”
İmâm-ı Şafiî de der ki : “Şu’be olmasaydı lrak’da hadîs ilmi bilinmezdi.”
İmâm-ı Ahmed de der ki : “Şu’be hadîs hususunda ümmet-i vahidedir.”
Irak’da ricâl-i hadîsi teftiş ve intikada ilk tâbi’ tutan, Sünnet-i Nebeviy-ye’yi müdâfaaya çalışan Şu’be’dir
Şu’be aynı zamanda kadîm müfessirlerdendir. Tefsiri ve (El-Garâib) nâmında hadîse dâir bir kitabı vardır. Edebiyata, şiire de âşinâ idi. Rahmetu’llâhi aleyh.
Me’hazlar : Sahîhü’l-Müslim, Umdetü’l-Kaarî, Tezkiretü’l-Huffâz, Takrîbü’t-Tehzîb, El-A’lâm.[79]
KAYNAK: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü’l-Müfessirin), Bilmen Yayınevi