Stefan Banach Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BANACH, Stefan (1892-1945)

Polonyalı matematikçi. Fonksiyonel analizin temellerini oluşturan özgün araştırmalarıyla tanınmıştır.

30 Mart 1892’de Krakow’da doğdu. Babası tren memuruydu; soyadını, evlatlık olarak verildiği bir çamaşırcı kadından aldı. On beş yaşından sonra özel dersler vererek yaşamını kazanmaya başladı. 1910’da Krakow’da liseyi bitirince Ukrayna’ya giderek Lvov Teknoloji Enstitüsü’ne girdi, fakat öğrenimini ta-mamlayamadan ayrılarak Krakow’a döndü. 1916’da, Polonyalı matematikçi H.Steinhaus ile karşılaşması, Banach’ın yaşamında bir dönüm noktasıdır. O güne değin matematik bilgisini oldukça geliştirmişti, fakat dağınık olan bilgilerini yönlendirmesi ve belli konular üzerinde yoğunlaştırması ancak Steinhaus’u tanıdıktan sonra gerçekleşebilmiştir.

İlk araştırması, Steinhaus ile ortak bir çalışmanın ürünüydü. 1917’de tamamlanan, Fourier serilerinin yakınsaklığıyla ilgili bir araştırma ancak iki yıl sonra yayımlanabildi. 1919’da Lvov Teknoloji Enstitüsü’ne atanan Banach, üniversite eğitimini tamamlamamış olmasına karşın burada mekanik dersleri vermeye başladı ve aynı yıl doktora tezi kabul edildi. “Soyut Kümelerle İşlemler ve İntegral Denklemlere Uygulamaları” konulu bu tezi, fonksiyonel analizin doğuşunu simgelemesi nedeniyle çok önemlidir.

1922’de Lvov Üniversitesi’ne geçerek 1927’de profesörlüğe yükselen, ardından Polonya Bilim ve Sanat Akademisi üyeliğine seçilen Banach, 1924-1941 arasında kendini tümüyle matematik araştırmalarına verdi. Bu arada Steinhaus ile birlikte Studia Mathe-matica adlı bir matematik dergisi çıkardı, lise ve üniversiteler için ders kitapları yazdı, dünyaca ünlü matematikçiler yetiştirdi. 1939-1941 arasında Lvov Universitesi’nin dekanlığını yaptı ve aynı yıllarda Ukrayna Bilimler Akademisi’nin üyeliğine seçildi. 1941 yazında Lvov, Alman orduları tarafından işgal edilince üç yıl süreyle üniversiteden ayrılıp, matematik çalışmalarına ara vermek zorunda kaldı. 1944’te üniversiteye döndüyse de sağlığı iyice bozulmuştu ve bilimsel çalışmalarını yürütemeyecek durumdaydı; 31 Ağustos 1945’te, Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ndeki Lvov kentinde öldü.