Sosyoloji
Srecko Horvat & Slavoj Zizek Avrupa Ne İstiyor?
Srećko
Horvat & Slavoj Žižek – Avrupa Ne İstiyor
Horvat & Slavoj Žižek – Avrupa Ne İstiyor
Avrupa
Birliği ve Onun Hoşnutsuzlukları
Birliği ve Onun Hoşnutsuzlukları
Aleksis
Tsipras’ın Katılımıyla
Tsipras’ın Katılımıyla
1990’ların ortasından yirmi birinci
yüzyılın ilk on yılının neredeyse sonuna kadar, Yunanistan ekonomik büyüme
eğiliminde oldu.
yüzyılın ilk on yılının neredeyse sonuna kadar, Yunanistan ekonomik büyüme
eğiliminde oldu.
Halkın parası türlü türlü yollarla çalındı…
(s. 11)
(s. 11)
Yunan ekonomisi tam bir felaketten başka
bir yere gitmeyen kontrolsüz bir ekonomik kriz kısırdöngüsünün içine girmiş
halde.
bir yere gitmeyen kontrolsüz bir ekonomik kriz kısırdöngüsünün içine girmiş
halde.
Yunan solu (…) kemer sıkma önlemlerinin
krizi derinleştireceğini fark etti.
krizi derinleştireceğini fark etti.
…bunun arkasındaki gerçek Yunan ekonomisini
krizden çekip çıkarmanın Avrupa’nın veya IMF’nin menfaatine olmadığıdır. (s.
13)
krizden çekip çıkarmanın Avrupa’nın veya IMF’nin menfaatine olmadığıdır. (s.
13)
Avrupa’nın geleceği mutlu bankacıları ve
mutsuz toplumları öngörüyor. (s. 14)
mutsuz toplumları öngörüyor. (s. 14)
Bu, şu an var olan neoliberal kapitalizm
için sonun başlangıcı.
için sonun başlangıcı.
Krizin üstesinden gelebilmek için (…) iki
strateji,
strateji,
İlk strateji; para basımıyla, bankaların
kamulaştırılmasıyla ve zenginlerin artan oranda vergilendirilmesiyle sağlanan
finansal büyümeydi. Diğer strateji; tasarruf yapmak (…) halkın alt ve orta sınıflarının
aşırı vergilendirilmesine güvenmekti.
kamulaştırılmasıyla ve zenginlerin artan oranda vergilendirilmesiyle sağlanan
finansal büyümeydi. Diğer strateji; tasarruf yapmak (…) halkın alt ve orta sınıflarının
aşırı vergilendirilmesine güvenmekti.
Kriz için alternatif bir çözüm var. Bu
çözüm Avrupa şirketlerini mali sermaye spekülasyonundan korumak. (s. 15)
çözüm Avrupa şirketlerini mali sermaye spekülasyonundan korumak. (s. 15)
Aleksis Tsipras
…işler eskisine göre ne kadar iyiye giderse
gitsin, insanlar hâlâ geleceğin felaketten başka bir şey getirmeyeceği inancına
bağlanıyorlar.
gitsin, insanlar hâlâ geleceğin felaketten başka bir şey getirmeyeceği inancına
bağlanıyorlar.
Küresel bir krizle karşı karşıya değiliz,
sadece gelişim dinamiklerinin Batı’nın elinden kaymasıyla karşı karşıyayız.
sadece gelişim dinamiklerinin Batı’nın elinden kaymasıyla karşı karşıyayız.
Kapitalizmin (…) ayaklanmaları teşvik eden
karanlık alt yüzünü görmeliyiz.
karanlık alt yüzünü görmeliyiz.
İnsanlar “işler gerçekten kötü olduğu zaman
değil” beklentilerinde hayal kırıklığına uğradıkları zaman ayaklanırlar. (s.
22)
değil” beklentilerinde hayal kırıklığına uğradıkları zaman ayaklanırlar. (s.
22)
Ufukta beliren bölünmüş bir Avrupa’nın
hatları:
hatları:
Güney tarafı, ucuz iş gücü barındıran bir
bölge haline gelecek, (s. 24)
bölge haline gelecek, (s. 24)
Kemer sıkma politikaları
Avrupa için bütün yumurtalarımızı kırıyoruz
ama bize söz verdiğiniz omlet nerede?
ama bize söz verdiğiniz omlet nerede?
Slavoj Žižek
Borç aslında gelecek zamandır, gelecek
hakkında verilmiş bir sözdür.
hakkında verilmiş bir sözdür.
Avrupa ne istiyor? Ve Avrupa’nın şu anki
durumunun sorumlusu kim? Bu kitap bunu (…) aynı zamanda solun sorumluluklarını
da yeniden düşünerek göstermeye çalışacak. (s. 37)
durumunun sorumlusu kim? Bu kitap bunu (…) aynı zamanda solun sorumluluklarını
da yeniden düşünerek göstermeye çalışacak. (s. 37)
Srećko Horvat
Nasıl yöneteceklerini gitgide daha az
biliyorlar. Avrupa’nın Yunanistan kriziyle nasıl baş ettiğine bakın:
Yunanistan’a borçları ödemeleri için baskı yapmak; ama aynı zamanda dayatılan
kemer sıkma politikalarıyla ekonomisini mahvetmek ve dolayısıyla borcun asla
ödenemeyeceğini kesinleştirmek. (s. 41)
biliyorlar. Avrupa’nın Yunanistan kriziyle nasıl baş ettiğine bakın:
Yunanistan’a borçları ödemeleri için baskı yapmak; ama aynı zamanda dayatılan
kemer sıkma politikalarıyla ekonomisini mahvetmek ve dolayısıyla borcun asla
ödenemeyeceğini kesinleştirmek. (s. 41)
Slavoj Žižek
Slovenya kültürü, küçük bir ülke olmasına
rağmen, kültürel bir süper güç olduğumuz fikrini saplantı haline getirmiş.
rağmen, kültürel bir süper güç olduğumuz fikrini saplantı haline getirmiş.
Böyle bir kendine hayranlık (…) bütün Doğu
Avrupa’da mevcut. (s. 52)
Avrupa’da mevcut. (s. 52)
Tek seçeneğin Amerikan medeniyeti ve
yükselen otoriter-kapitalist Çin medeniyeti arasında olduğu bir dünyada yaşamak
istiyor muyuz? Eğer cevap hayırsa, o zaman tek alternatif Avrupa.
yükselen otoriter-kapitalist Çin medeniyeti arasında olduğu bir dünyada yaşamak
istiyor muyuz? Eğer cevap hayırsa, o zaman tek alternatif Avrupa.
Bugün (…) postmodern küresel kapitalizm ile
modernizm öncesi toplumlar arasında hakiki modernizm aleyhine yapılmış garip
bir anlaşma yok mu? (s. 57)
modernizm öncesi toplumlar arasında hakiki modernizm aleyhine yapılmış garip
bir anlaşma yok mu? (s. 57)
Slavoj Žižek
Costa Concordia’nın Avrupa ülkelerinin
adları verilmiş güverteleri ve Godard’ın son filmi, bize Avrupa’nın muhtemel
bir resmini veriyor. Gerçek bir uyum ve birlik yok, sadece kaçınılmaz olarak
felakete götüren bir çürüme var.
adları verilmiş güverteleri ve Godard’ın son filmi, bize Avrupa’nın muhtemel
bir resmini veriyor. Gerçek bir uyum ve birlik yok, sadece kaçınılmaz olarak
felakete götüren bir çürüme var.
Avrupa Merkez bankası, 1.000 milyar eurodan
fazla parayı, insanları kurtarmak için değil, yine bankaları kurtarmak için
Aralık 2011’den itibaren serbest bıraktı. (s. 61)
fazla parayı, insanları kurtarmak için değil, yine bankaları kurtarmak için
Aralık 2011’den itibaren serbest bıraktı. (s. 61)
2008’deki ekonomik kriz ve 1929’daki kriz
arasındaki bütün (…) paralellere rağmen, bugünkü durum ve Nazilerin iktidara
geldiği tarihi anı kıyaslarken dikkatli olmalıyız. (s. 62)
arasındaki bütün (…) paralellere rağmen, bugünkü durum ve Nazilerin iktidara
geldiği tarihi anı kıyaslarken dikkatli olmalıyız. (s. 62)
Her faşizm başarısız olmuş bir devrime
şahitlik eder. (s. 65)
şahitlik eder. (s. 65)
Srećko Horvat
Pedofili (…) Katolik kilisesini
ilgilendiren bir olay, yani, sosyosembolik bir kurum olarak işlevselliğinin
içine işlemiş.
ilgilendiren bir olay, yani, sosyosembolik bir kurum olarak işlevselliğinin
içine işlemiş.
Diğer bir deyişle, kilise (…) kendini savunarak,
en gizli ve iğrenç sırrını savunmuş oluyor. (s. 69)
en gizli ve iğrenç sırrını savunmuş oluyor. (s. 69)
Cinsellik dinî koşullarla, günahın (…)
tedavisi olarak sunuluyor. (s. 70)
tedavisi olarak sunuluyor. (s. 70)
Din tarafından yasaklanmış hareketler, din
adına tatbik ediliyor.
adına tatbik ediliyor.
Kürtaja karşı çıkanlar, hastane personelini
öldürmekten geri kalmayacaklardır. (s. 75)
öldürmekten geri kalmayacaklardır. (s. 75)
Slavoj Žižek
Suçu anlamaya çalıştığımız zaman mahkûm
edemiyoruz ve mahkûm ettiğimiz zaman, anlayamıyoruz.
edemiyoruz ve mahkûm ettiğimiz zaman, anlayamıyoruz.
Srećko Horvat
Beethoven’ın “Neşeye Övgü”sünün Avrupa’nın
resmî olmayan marşı olmasındaki ironi, bugün Avrupa Birliğ’nde olan krizin esas
sebebinin tam olarak Türkiye olması. (s. 86)
resmî olmayan marşı olmasındaki ironi, bugün Avrupa Birliğ’nde olan krizin esas
sebebinin tam olarak Türkiye olması. (s. 86)
Avrupa bugün modernizasyonun kabulünü
isteyen Anglosakson modeliyle eski Avrupalı refah devletinden elde kalanları
mümkün olduğunca korumak isteyen Fransız-Alman modeli arasında bölünmüş
durumda. (s. 88)
isteyen Anglosakson modeliyle eski Avrupalı refah devletinden elde kalanları
mümkün olduğunca korumak isteyen Fransız-Alman modeli arasında bölünmüş
durumda. (s. 88)
Slavoj Žižek
Saraybosna kuşatması, Avrupa’da hiçbir
şeyin olmadığının daha büyük bir kanıtıydı.
şeyin olmadığının daha büyük bir kanıtıydı.
Yıl 2013
Nobel Barış Ödüllü başkan, konuşmasını
yaparken (…) ABD’ye ait insansız hava aracı, Yemen ve Pakistan’ı, Afganistan ve
Somali’yi bombalıyordu. (s. 91)
yaparken (…) ABD’ye ait insansız hava aracı, Yemen ve Pakistan’ı, Afganistan ve
Somali’yi bombalıyordu. (s. 91)
Bu kadar fasa fiso arasında temiz bir
vicdanla yaşamaya nasıl dayanırız.
vicdanla yaşamaya nasıl dayanırız.
İşkenceye uğrayan bir adamın nasıl çığlık
atma hakkı varsa uzun süren ıstırabın da kendini ifade etmeye o kadar hakkı vardır,
(s. 98)
atma hakkı varsa uzun süren ıstırabın da kendini ifade etmeye o kadar hakkı vardır,
(s. 98)
Srećko Horvat
Demokratik toplumlarda “özgür oy”u ayakta
tutan paradoks şudur: kişi, doğru seçimi yapması koşuluyla seçim yapmakta
özgürdür (…) yanlış seçim yapıldığında bu seçime hata muamelesi yapılır ve
kurulu düzen hatanın düzeltilmesini talep eder. (s. 104)
tutan paradoks şudur: kişi, doğru seçimi yapması koşuluyla seçim yapmakta
özgürdür (…) yanlış seçim yapıldığında bu seçime hata muamelesi yapılır ve
kurulu düzen hatanın düzeltilmesini talep eder. (s. 104)
Slavoj Žižek
Bir şey sadece bir kez olduğunda, bir kaza
(…) olarak düşünülebilir; ama eğer aynı olay kendini tekrar ederse, bu, daha
derin tarihsel bir sürecin belirmekte olduğunun işaretidir.
(…) olarak düşünülebilir; ama eğer aynı olay kendini tekrar ederse, bu, daha
derin tarihsel bir sürecin belirmekte olduğunun işaretidir.
Aynı şey devam etmekte olan finansal kriz
için de geçerli.
için de geçerli.
Bize tekrar kemerlerimizi sıkmamız
gerektiği söyleniyor. Yani (çok) zenginler dışındaki herkesin.
gerektiği söyleniyor. Yani (çok) zenginler dışındaki herkesin.
Kendimizi zor zamanlardan kurtarmanın tek
yolu fakirin fakirleşmesi ve zenginin zenginleşmesi. (s. 115)
yolu fakirin fakirleşmesi ve zenginin zenginleşmesi. (s. 115)
Alan Badiou, gitgide “dünyasız” olarak
deneyimlenen bir toplumsal alanda yaşadığımızı savunuyor: böyle bir alanda
protestonun girebileceği tek şekil anlamsız şiddettir.
deneyimlenen bir toplumsal alanda yaşadığımızı savunuyor: böyle bir alanda
protestonun girebileceği tek şekil anlamsız şiddettir.
…tam anlamıyla bir kapitalist medeniyet
yok. Kapitalizmin küresel boyutu anlamı olmayan gerçeği temsil ediyor. (s. 117)
yok. Kapitalizmin küresel boyutu anlamı olmayan gerçeği temsil ediyor. (s. 117)
Slavoj Žižek
Borsa
Kazanan en büyük yatırımı yapan kişi değil,
kitlelerin, yani diğer oyuncuların psikolojisini anlayan kişi. (s. 123)
kitlelerin, yani diğer oyuncuların psikolojisini anlayan kişi. (s. 123)
Srećko Horvat
Rus tarihçi Roy Medvedev’e göre, SSCB’de
yaklaşık 200.000 kişi fıkra anlattıkları için Gulag’a gönderilmiştir.
yaklaşık 200.000 kişi fıkra anlattıkları için Gulag’a gönderilmiştir.
Şakalar ve fıkralar (…) fazla ciddiye
alındığı zaman, bu gücün işareti değildir, tam tersi: zayıflığının açık bir
göstergesidir. (s. 143)
alındığı zaman, bu gücün işareti değildir, tam tersi: zayıflığının açık bir
göstergesidir. (s. 143)
SYRIZA’nın verdiği savaş Avrupa’nın ruhu
için verilen savaştır.
için verilen savaştır.
Radikal eşitlikçilik fikri, radikal
demokrasi fikri, feminizm vb. Avrupalı kimliğinin özünde bu var.
demokrasi fikri, feminizm vb. Avrupalı kimliğinin özünde bu var.
SYRIZA bir Yunan meselesi değildir; SYRIZA
Avrupa’nın tamamı için pek az olan umut ışıklarından biridir. (s. 144)
Avrupa’nın tamamı için pek az olan umut ışıklarından biridir. (s. 144)
Srećko Horvat
İnsanlar ne istediklerini biliyorlar –
hayır bilmiyorlar ve bilmek de istemiyorlar. Onların iyi bir seçkin sınıfa
ihtiyaçları var; işte bu yüzden iyi bir politikacı sadece halkın menfaatlerini
savunmaz; onun aracılığıyla halk “gerçekten ne istediğine” karar verir. (s.
156)
hayır bilmiyorlar ve bilmek de istemiyorlar. Onların iyi bir seçkin sınıfa
ihtiyaçları var; işte bu yüzden iyi bir politikacı sadece halkın menfaatlerini
savunmaz; onun aracılığıyla halk “gerçekten ne istediğine” karar verir. (s.
156)
Slavoj Žižek
Avrupa’nın yeniden tasarlandığı bir safhadayız.
Amaç iki yönlü bir Avrupa’ya sahip olmak, bütçe fazlası olan ülkelerin jokey
rolünü üstlendiği ve bütçe açığı olan ülkelerin at rolünü üstlendiği bir
ülkeler birliği.
Amaç iki yönlü bir Avrupa’ya sahip olmak, bütçe fazlası olan ülkelerin jokey
rolünü üstlendiği ve bütçe açığı olan ülkelerin at rolünü üstlendiği bir
ülkeler birliği.
Serbest piyasa sistemi (…) 2008 krizinden
sonra çöktü.
sonra çöktü.
Avrupa ya demokratik ve sosyal olacak ya da
yok olacak.
yok olacak.
Aleksis Tsipras
Yunanistan bunalımda ve insani bir kriz
içinde
içinde
Troika Yunanistan’a geldiği zaman kamu
borcu gayrisafi milli hasılanın yüzde 110’uydu ve şimdi kamu borcu gayrisafi
milli hassılanın yüzde 160’ından fazla. Yunanistan için kurtuluşun anlamı bu.
Bankaları kurtardılar, toplumu yıkıma uğrattılar.
borcu gayrisafi milli hasılanın yüzde 110’uydu ve şimdi kamu borcu gayrisafi
milli hassılanın yüzde 160’ından fazla. Yunanistan için kurtuluşun anlamı bu.
Bankaları kurtardılar, toplumu yıkıma uğrattılar.
Bunu niye yaptılar?
Kamu mallarına el koymak…
Yunanistan’daki kriz (…) kapitalizm ve
neoliberalizmin yapısal bir belirtisi.
neoliberalizmin yapısal bir belirtisi.
İhtiyacımız olan tek şey (…) bir Avrupa baharı.
Aleksis Tsipras
SYRIZA kazanır ve bir şeyler yaparsa, bu
belli bir Avrupalı muhafazakar bilgeliğin sonu olacak.
belli bir Avrupalı muhafazakar bilgeliğin sonu olacak.
Bugünün Avrupa kapitalizmi hepimizi
çöküntüye sürükleyen bir kâbus ütopyası.
çöküntüye sürükleyen bir kâbus ütopyası.
Slavoj Žižek
Beklediğimiz Godot biziz.
Srećko Horvat
What Does Europe Want?
Türkçeleştiren: Bora Vergili
Can Yayınları
Ocak 2015