SOSYOLOJİK BAKIMDAN DİN
SOSYOLOJİK BAKIMDAN DİN
Din sosyolojisinin sosyoloji ve din gibi iki temel mesnede dayanmakta olduğu dalıa önce ifade edilmiş ve buradan hareketle sosyoloji hakkında gerekli genel açıklamalar yapılmıştı. Daha sonra din sosyolojisi bilimi hakkında, ona bir tür giriş mahiyetindeki gerekli açıklayıcı ve hazırlayıcı bilgiler sunulmaya çalışıldı. Bundan böyle, din sosyolojisi ile ilgili konuların sistematik işlenişine geçilecektir. Her bilim dalının işe ilkin birtakım genel tanımlardan başladığı göz önüne alınırsa, din ve toplum münasebetleri ve dinî grupları incelemek amacında olan din sosyolojisinin kendine has konularının sistematik ele alınışına geçmeden önce, sosyal hayatın en eski ve en tipik tezahürlerinden biri olan dinden ne anlaşıldığını açıklamakta fayda vardır.
Gerçi, ilk sistematik din sosyolojisi disiplininin kurucusu olan Max Weber’in, din sosyolojisi araştırmalarının daha başlangıcında dinin tarifini yapmanın, onun ne olduğunu, mahiyetini kesin olarak ortaya koymanın hatalı olacağına işaret ettiğini de belirtelim. Bununla birlikte, Weber’in dahi araştırmalarında, açıkça ifade edilmemiş olmakla birlikte, zımnî olarak kendi devrinde oldukça rağbette olan “Din Bilimi” (Religionswissenschaft) taraftarlarının din anlayışının izinden gittiği bilinmektedir. Esasen, ister zımnen isterse aşikâre olsun, her din sosyologunun çalışmalarını bir din tarifinden hareketle yürüttüğü göz önüne alınırsa, hiç değilse din hakkında bugüne kadar söylenip yazılanlara genel ve panoramik bir göz atış, toplumun müşterek dinî hayatı, din ve toplum münasebetleri ve dinî grupların incelenmesine temel teşkil etmek bakımından faydalı olacaktır.