Din Sosyolojisi

SOSYOLOJİK BAKIMDAN DİN

SOSYOLOJİK BAKIMDAN DİN

Din sosyolojisinin sosyoloji ve din gibi iki temel mesnede dayanmakta olduğu dalıa önce ifade edilmiş ve buradan hareketle sos­yoloji hakkında gerekli genel açıklamalar yapılmıştı. Daha sonra din sosyolojisi bilimi hakkında, ona bir tür giriş mahiyetindeki gerekli açıklayıcı ve hazırlayıcı bilgiler sunulmaya çalışıldı. Bundan böyle, din sosyolojisi ile ilgili konuların sistematik işlenişine geçilecektir. Her bi­lim dalının işe ilkin birtakım genel tanımlardan başladığı göz önüne alınırsa, din ve toplum münasebetleri ve dinî grupları incelemek ama­cında olan din sosyolojisinin kendine has konularının sistematik ele alınışına geçmeden önce, sosyal hayatın en eski ve en tipik tezahürle­rinden biri olan dinden ne anlaşıldığını açıklamakta fayda vardır.

Gerçi, ilk sistematik din sosyolojisi disiplininin kurucusu olan Max Weber’in, din sosyolojisi araştırmalarının daha başlangıcında di­nin tarifini yapmanın, onun ne olduğunu, mahiyetini kesin olarak or­taya koymanın hatalı olacağına işaret ettiğini de belirtelim. Bununla birlikte, Weber’in dahi araştırmalarında, açıkça ifade edilmemiş ol­makla birlikte, zımnî olarak kendi devrinde oldukça rağbette olan “Din Bilimi” (Religionswissenschaft) taraftarlarının din anlayışının izinden gittiği bilinmektedir. Esasen, ister zımnen isterse aşikâre ol­sun, her din sosyologunun çalışmalarını bir din tarifinden hareketle yürüttüğü göz önüne alınırsa, hiç değilse din hakkında bugüne kadar söylenip yazılanlara genel ve panoramik bir göz atış, toplumun müş­terek dinî hayatı, din ve toplum münasebetleri ve dinî grupların ince­lenmesine temel teşkil etmek bakımından faydalı olacaktır.