Sömürgecilik-7

Sömürge Yönetimleri:
Afrika’da sömürge yönetimlerinin kuru­luşu kolay olmamıştır. Afrika’yı, aralarında imzaladıkları çeşitli antlaşma ve kongrelerle paylaşan Avrupa devletleri, kendi nüfuz alanlarındaki sömürgelerde birbirinden farklı yönetim politikaları takip etmişlerdir. Sömürgecilik hareketlerinin ana sebebi ekonomik ve milletlerarası politika alanın­da prestij kazanmak olduğundan, sömürge­ci ülkeler öncelikle Afrika’da faaliyet gös­teren şirketlere destek sağlayarak, buradaki ekonomik imkânların anavatana aktarılma­sına çalıştılar. Sömürgenin ekonomik yapı­sı, hammadde ihracı ve mamul madde ithali şeklinde bir temele oturtularak, tamamen sömürgeci ülkenin ekonomik ihtiyaç ve çı­karlarına uygun biçimde kurulup geliştiril­di. I. Dünya Savaşı’ndan önce Afrika’nın bazı yerlerine sömürgeci sermayesinin ya­tırım yapması, Afrikalılar’ın İhtiyaçlarına değil Avrupa ülkelerinin çıkarlarına yöne­lik olmuştur.

Sömürge yönetimlerinin bir başka özel­liği, sömürgelerin en güzel ve en önemli yerlerine Avrupalılar’ın yerleştirilmesi ve her türlü stratejik mevkilerin onlara veril­mesidir. Cezayir’e yerleştirilen 400 bin ka­dar Fransız, bu ülkenin bağımsızlığa kavuş­masında büyük problem teşkil etmiştir, İtal­ya, Libya’nın sulanabilir arazilerine İtalyanlar’ı yerleştirmiştir. Batı, Orta ve Gü­neybatı Afrika’daki Avrupalı beyazlar ise Güney Afrika’ya nisbetle daha az problem olmuş, Güney Afrika ve Rodezya’da ırk ay­rımı resmî politika haline getirilmiştir.

tarih/somuru-idareleri

Fransa, Portekiz ve Belçika; sömürgele­rini merkezden yönetmeye ve onları merke­zin bir vilâyeti şekline getirmeye çalışırken, İngiltere yerinden yönetim ilkesine uyarak dolaylı yönetim politikası takip etmiştir. Doğrudan yönetim biçimini uygulayan Fransa, takip ettiği asimilasyon politikasıy­la, kültürel bakımdan kendi toplum ve gelenekleriyle çatışan nesillerin yetişmesine se­bep olmuştur. Yerlilerin yönetimde söz sa­hibi edildiği sömürge yönetimlerinde de, sadece Avrupalılar’a yardımcı olacak kad­roların yetişmesine çalışılmıştır.

İktidarın Batılı güçlerin elinde olması sömürge topraklarında sosyal yapıyı ve si­yasî bünyeyi bozmuştur. Kabile şeflerinin etkisiz hale gelmesiyle toplum bölünmüş ve birleştirici, bütünleştirici geleneksel un­surlar kalmamıştır. Aynca Batı ülkelerine ait şirketlerin şehir merkezlerinde kurduk­ları tesislerde, kırsal kesimdeki yerlilerin gelip işçi olmaları, şehirleşme eğilimini ve bununla ilgili olarak da konut ve gecekondu problemini ortaya çıkarmıştır. Batı ideolo­jileri, değer yargılan ve kültür kalıplan, or­tadan kalkan geleneklerin ve eski kültürün yerini almıştır. Genellikle misyonerlerin yönettikleri okullarda Batili ideallerle yeti­şen bir seçkin zümrenin meydana çıkması, yerli halkın lehine olmaktan çok sömürgeci ülkenin lehine hareket eden bir aydınlar zümresini oluşturmuştur.

Sömürgecilik-1   Nedir? Tanımı, Tarihi, Sebepleri
Sömürgecilik-2   Afrika’da Sömürgecilik
Sömürgecilik-3   Fransa’nın Afrika’da Sömürgecilik Faaliyetleri
Sömürgecilik-4   İngiltere’nin Afrika’da Sömürge Faaliyetleri
Sömürgecilik-5   Almanya’nın Afrika’da Sömürge Faaliyetleri
Sömürgecilik-6   Afrika’da Diğer Avrupa Ülkelerinin Sömürge Faaliyetleri
Sömürgecilik-7   Afrika’da Sömürge Yönetimleri
Sömürgecilik-8   Afrika Ülkeleri Bağımsızlıkları
Sömürgecilik-9   Asya’da Sömürgecilik Faaliyetleri
Sömürgecilik-10 Asya Ülkeleri Bağımsızlıklıkları
Sömürgecilik-11 Amerika Kıtasında Sömürgecilik

Davut Dursun – SBA