Seyyid Mus­tafa Ağa Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Seyyid Mus­tafa Ağa XIX. yüzyılın ilk yarısında görev yapan Hassa başnıîmari.

Kısa sürelerle dört dönem başmimarlık yapmıştır. 2 Ocak 1802 tarihli Hassa Mimarlar Ocağı listesine göre Seyyid İbra­him oğlu Seyyid Mustafa’nın üç sağ, iki çü­rük akçe yevmiye ile 3 Ekim 1781 tarihin­de mimar halifesi olarak kaydı yapılıp bera­tı verilmiştir. İnşaat defter ve kayıtlarında “Seyyid Mus­tafa” mührünü kullanan Mustafa Ağa, Mehmed Arif Ağa’nın ikinci başmimarlığı zamanında (1796-1800) uzun süre vekilli­ğini yaptı. Bu dönemde 11 Aralık 1799’da İstanbul Baruthânesi’nin ve 3 Ocak 1800’de Istabl-ı Âmire’nin Kadırga Limanı’ndaki ahırları­nın tamiratını gerçekleştirdi. 1802 yılında Hasköy Mühendishânesi’nde eğitim alan kırk altı mi­mar halifesi içerisinde yer aldı. Sermi’mârân-i Hâs­sa İbrahim Kâmî’nin (1802-1807) ardından Mustafa Ağa’nın Mehmed Emin Ağa ile ardarda kısa süreli başmimarlık dönem­leri başlar. Osmanlı arşiv kayıtlarında İbra­him Kâmî’ye ait son bilgi 13 Aralık 1806 ta­rihli Humbaracı Kışlası’nda yaptığı tami­ratla ilgilidir. Bu tarihten sonra Mustafa Ağa’ya ait ilk belge, 9 Temmuz 1807 tarihli Sultanah­met’te bulunan Tavukciyân-ı Hâssa Ocağı tamiratına dairdir. Mustafa Ağa için belgede sabık baş-mimar unvanının kullanılmasından 1807 yılı başlarında birkaç ay görev yaptığı an­laşılmaktadır. Hafız Mehmed Emin Ağa’-nin 1807-1808 arasındaki başmimarlığının ardından 1808 sonlarına doğru Mus­tafa Ağa ikinci defa bu göreve getirildi. Üç ay kadar süren bu dönemde 7 Aralık 1808 tarihinde Beşiktaş Sahilsarayı Harem Dairesi, Dârüssaâde ağası, silâhdar ağa ve bostancıbaşı ağa daireleriyle Has Oda ve mutfaklarının tamiratını gerçekleştirdi. Üçüncü dö­nem başmimarlığını 1809 sonu ile 1810 yılı başlarında yaptı. Bu devrede 1 Eylül 1809′-da İstanbul Baruthânesi’nin yanmış olan mahzenlerinin tamiratını ve 11 Ocak 1810’da Topkapı Sarayfnın Odunkapı yakınında bulu­nan Tabi ü Alem Kışlası tavan, döşeme ve çerçevelerinin yenilenme işlerini gerçek­leştirdi. Gö­revden alındıktan sonra da bir müddet in­şa ve tamir işlerinde kendisinden fayda­lanıldı. 11 Haziran 1810’da Hasköy’de bu­lunan Humbaracı ve Lağımcı kışlalarının tamiratıyla 6 Eylül 1810’da Anadolu ve Rumelikavağı’ndaki tabyaların tamiratını yaptı. Mustafa Ağa 1824 yılında ilerlemiş yaşına rağmen dördüncü defa başmimar oldu. Ancak imar İşlerinde ortaya çıkan yolsuzlukları engelleyemediği ve mimarlık bilgisinin yetersiz olduğu yolundaki kanaat sebe­biyle azledilip yerine o sırada Tersâne-i Hümâyun’da yeni havuzu inşa eden Sey­yid Abdülhalim Efendi getirildi.

Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi