Şeyh Şamil Kimdir, Kısaca, Hayatı, Özeti, Hakkında Bilgi

ŞEYH ŞÂMİL (1788-1871)

Dağıstanlı önder. Ruslar’a karşı Dağıstan’ın bağımsızlığı için mücadele etmiştir.

Dağıstan’ın Gimri köyünde doğdu, Mart 1871’de Medine’de öldü. Avar asıllıdır. Gençlik yıllarında, Dağıstan’da Ruslar’a karşı direniş hareketinin önderi Gazi Muhammed’in siyasi ve dini düşüncelerinden büyük ölçüde etkilendi. 1830’da Gazi Muhammed’le birlikte Hunzag’a başarısız bir saldırıda bulundu. Mayıs 1831’de Tarku’nun işgaline, Derbend ve Kızliar kuşatmalarına katıldı. 1832’de Ruslar’la Gimri’de yapılan savaşta Gazi Muhammed öldü. Şeyh Şâmil de ağır yaralandı. 19 Eylül 1834’te yeni imam Hamza Bey’in Avarlar’m beyi Hacı Murad tarafından öldürülmesi üzerine imamlığa seçildi.

1837’de Ruslar’ı İveliç’te yendi. İki tarafın da üstünlük sağlayamadığı Tilitl Savaşı’ndan sonra Tilitl, Aşilta ve Ahulgo’yu ve çok sayıda kabilenin desteğini kazanarak Çeçenistan’ı tümüyle yönetimi altına aldı. 1839’da yeniden saldırıya geçen Ruslar, Arguvan’ı ve Ahulga’yı işgal ettiler. Şubat ve Mart 1840’ta Çerkes-ler dört Rus kalesini ele geçirdi. Çeçenistan ve Hacı Murad’ın kendisine katılmasıyla birlikte tüm Avaris-tan bağımsızlık için ayaklandı. Egemen olduğu bölgelerde Islami bir yönetim kuran Şeyh Şâmil, 1843’te karargâhı olan Darga’ya saldıran Rusiar’ı bozguna uğrattıysa da, Temmuz 1845’te Ruslar Darga’yı işgal ederek yakıp yıktılar.

1851’de arasının açıldığı Hacı Murad, Ruslar’a sığındı. Avarlar’ın büyük çoğunluğu da onu izledi. 1855’te güney sınırını çembere alan Ruslar, 1856’da Çeçenistan’a saldırarak 1859’da burasını işgal ettiler. 13 Mart 1859’da Vedeno düştü,30 Ağustos’ta Gunib’te kuşatılan Şeyh Şâmil 6 Eylül 1859’da teslim oldu. Ailesiyle birlikte Moskova yakınlarındaki Kaluga’ya yerleştirildi. 1869’da hac için Mekke’ye gitmesine izin verildi. Ancak geri dönmeyerek Medine’ye yerleşti ve orada öldü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi