Şeyh Eşref (Hart) Ayaklanması Tarihi, Sonucu

Şeyh Eşref Aykalanması. 26 Ekim – 24 Aralık 1919 tarihleri arasında Bayburt’un Hart bucağında başlayan ayaklanma.

Bayburt’un Hart bucağında halk tarafından sevilen, civar köylerden özellikle Karadeniz sahilinden Of ve Sürmene’den müridleri olan bir tarikat lideri olan Şeyh Eşref, şeriata bağlılığı sebebiyle, dine karşı olan her şeye muhalefetiyle tanınıyordu.

Nahiyenin hemen kenarında Eşref ve adamları söğütlük bir açık alanda mihrabımsı bir yapı inşa ederek orayı namazgâh, yani bir nevi açıkhava mescidi yapmışlardı. Ayaklanmaya sebep olan olay Nahiye jandarma çavuşu, yanındaki birkaç aşüfte kadınla ve yardımcılarıyla bu mescidde içkili âlem yapıp, buna itiraz eden köylülerle tartışması ardındanda beş altı köylünün silahla yaralanmasıyla başladı.

17 Ağustos 1919’da Bucak müdürü Hakkı Bey, “Vatan ve din aleyhinde hareket ediyor, Müslümanlar arasında ayrımcılık doğuruyor” iddiasiyla Şeyh hakkında sorusturma talep etti.

Dahiliye Nezareti’nden gelen emirle ilçe müftüsü başkanlığında hocalardan olusan bir kurul, Şeyh Eşref’i Bayburt’a davet etti.

Hükümet memurlarının ve bütün subayların gavurlarla işbirliği içinde bulunduğunu söyleyen Şeyh Eşref, çağrıya uymayarak adamlarını silahlandırdı. 28. Alay’dan bir birlik, Şeyhi almak istediyse de silahli çatışmayla durduruldu.

Bölgeye asker çağrılması üzerine Şeyh Eşref, 9 Aralık 1919’da Hart’a indi. Burada kıldırdığı cuma namazıyla çevresindekilerden biat aldı. Şeyh Eşref’in elinde bulunan esirler Ankara’yı telaşlandırırken, gönderilen
birlikler meselenin tatlılıkla hallolacağı yönünde görüş beyan ettiler. Erzurum Müftüsü Hurşit Efendi,
“şeriat” için ayaklanan Şeyhe uyarılarda bulundu, ama netice değişmedi.

Bunun Üzerine 17 Aralik 1919’da Hart kuşatıldı. Gece yarısına doğru süren çatışmalarda bir top mermisi
isabetiyle Şeyh Eşref iki kizi, iki oğlu ve beş müridiyle can verdi. Onların ölümü taraftarlarının da direncini
kırdı. İsyan bu şekilde bastırılarak ve esirler kurtarıldı.