Şemsettin Günaltay Kimdir, Hayatı, Eserleri/Kitapları, Hakkında Bilgi

Mehmet Şemsettin Günaltay (1883-1961) İlim ve siyaset adamı, Türkiye Cumhuriyeti’nin on dördüncü başbakanı.

Eğin’de (Kemaliye) doğdu; babası mü­derris İbrahim Edhem Efendi, annesi Sâliha Hanım’dır. Üsküdar Ravza-i Terakki Mektebi’ni, Vefa İdâdîsi’ni ve birincilik­le Dârülmuallimîn-i Âliye’nin fen şube­sini bitirdi (1905); bu arada Özel olarak Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi.

İstanbul Dârüşşafaka’da hendese mu­allimliği, Kıbrıs İdâdîsi’nde müdür mua­vinliği ve müdürlük, 1909’da Maarif Ne­zâreti tarafından tabii ilimler okumak üzere bir yıllığına gönderildiği İsviçre’­nin Lozan Üniversitesi’nden döndükten sonra da Midilli İdâdîsi’nde ve İstanbul Gelenbevi İdâdîsi’nde müdürlük yaptı. 1915’te Darülfünun Edebiyat Fakültesi medeniyet tarihi, 1917’de Süleymaniye Medresesi dinler tarihi, 1919’da Darül­fünun Edebiyat Fakültesi İslâm kavim­leri tarihi ve Süleymaniye Medresesi İs­lâm felsefesi müderrisliklerine tayin edildi. 1922 yılında Şer’iyye Vekâleti Tedkî-kat ve Te’lîfat Heyeti âzası oldu. 1924′-te Darülfünun İlahiyat Fakültesi dîn-i İslâm tarihi ve fıkıh tarihi müderrisliği­nin yanı sıra fakülte sekreterliğine ve ertesi yıl da aynı fakültenin dekanlığına getirildi. 1931 ‘de Türk Tarih Kurumu’na üye se­çildi ve 1941’den itibaren ölümüne ka­dar bu kurumun başkanlığını yaptı. Bu arada Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih -Coğrafya Fakültesi ve İstanbul Üniversi­tesi Edebiyat Fakültesi’nde ordinaryüs profesör olarak ders verdi.

İlmî faaliyetlerini devlet adamlığı ile birlikte yürüten Günaltay, 1915’te İtti­hat ve Terakki Fırkası’ndan Ertuğrul (Bi­lecik) mebusu seçilerek meclise girdi ve Dârülfünun’un ıslahat çalışmalarında gö­rev aldı; öğretmenlerin o günkü durum­larını dile getiren konuşmalar yaparak bu konuda kanun çıkarılmasına yardım etti. 1918’de Meclis-i Meb’ûsan idare memuru oldu; İttihat ve Terakkî ileri ge­lenlerini sorgulayan komisyonda bulun­du. Meclisin aynı yıl feshedilmesinden sonra nizâmnâme gereği iki yıl daha ida­re memurluğu sıfatını sürdürdü. 1920’-de Teceddüd Fırkası’nın kurucuları ara­sında, Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hu­kuk Cemiyeti’nin İstanbul teşkilâtında, arkasından da Kuvâ-yi Milliye içinde yer aldı. 1925’te İstanbul belediye encüme­ni âzalığına ve bir süre sonra belediye reis vekilliğine seçildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki görevi ise 1923’te Cumhuriyet Halk Fırkası Sivas mebusu ve meclîs başkan vekili olmasıyla baş­ladı. Yedi dönem üstüste Sivas, bir dö­nem Erzincan milletvekili seçildi. 15 Ocak 1949-22 Mayıs 1950 tarihleri arasın­da tek parti devrinin son hükümet baş­kanlığını yaptı. İktidarın Demokrat Par-ti’ye geçmesinden sonra 1954’e kadar milletvekilliği görevine devam etti. 1958-1959 yıllarında Cumhuriyet Halk Parti­si İstanbul il başkanlığında bulundu. 27 Mayıs İhtilâlinden sonra. Millî Birlik Ko­mitesi ile beraber kurucu meclisi mey­dana getiren Temsilciler Meclisi üyeliği­ne seçildi. 1961 seçimlerinde Cumhuri­yet Halk Partisi İstanbul senatörü olarak yeniden meclise girdi. 20 Ekim 1961 er­de İstanbul’da öldü, vasiyeti üzerine Ankara’daki Cebeci Asrî Mezarlığı’na gö­müldü.