Şemseddin Sivasi Kimdir, Hayatı, Eserleri

Şemseddin Sivasî (Zile 1520 – Sivas 1597) Mutasavvıf, şâir ve Halvetiyye yolunun kolu olan Şemsiyye (Sivâsiyye)’nin kurucusu.

Amasya’da Şeyh Habîb Karamani halîfelerinden Hacı Hızır’ın halîfesi Ebü’l-Berekât Muhammed ez-Zîlî’nin oğlu. Tahsiline Zile’de başladı. Daha sonra Tokat’a ağabeyleri Muhammed ve İbrahim beylerin yanına gönderildi. Orada zamanın âlimlerinden Arakiyecî-zâde Şemseddin Mahvî Efendî’nin derslerinden istifâ etti.

Tahsilini müteâkib İstanbul’a gelerek Sahn medreselerinden birinde müderrislik yaptı. Bir müddet sonra istife ederek Şam’a gitti. Bir sene sonra hac farizasını edâ ettikten sonra Zile’ye dönerek vâzü nasihata başladı. Sülûk isteği artınca babasının şeyhî Hacı Hızır’ın halîfelerinden Muslihiddin Efendi’ye bîât etti. Şeyhi’nin vefâtı üzerine Zile’ye dönerek tedris faaliyetine devam etti. Bir süre sonra Tokat’a gelen Şeyh Âbdülmecid Şirvânî (ölm.1565)’ye intisâb etti (1555). 35 yaşı civarında şeyhinin kendisini irşada memur kılması üzerine tekrar Zile’ye döndü.

Daha sonra Sivas valisi Haşan Paşa (ölm.1567) Sivas’da 1564’de yaptırdığı câmiye vâtzlik için tavsiye üzerine Şemsî’yi Sivas’a davet etti. Tekke inşaâtı şartı ile bu daveti kabul eden Şemseddin Sivasî, Sivas’a gelerek camide vâz ü nasihat ve tekkede de tâat, ibâdet ve riyâzet ile meşgul oldu. Çoğu kaynakların verdiği malumâta göre hayâtının sonlarında Sultan III.Mehmed (V.1603)’in kendisinin İstanbul’da kalmasını istedi ise de bu teklifi yerine getirememiş ve daha sonra da Sivas’a avdetini müteâkib vefât etmiştir (1597).

Mevlid yazan şâirler arasında belli bir yeri olan Şemseddin Sivasî, üretken bir müellif, ilim-irfan ehli ve ihsan sahibi bir kimse idi. Hiçbir zaman boş durmamış, halka bir şeyler vermek için uğraşmıştır.

Şiirde belli bir üslub ve tekniğe sâhib olup, şiiri halka birşeyler vermek hususunda bir vasıta olarak kullanmayı tercih etmiştir.

Manzum eserleri
Süleymâniye, İbret-nümâ, Gülşen âbâd, Mevlid, Heşt-behîşt, Mir’âtu’l-ahlâk, Menâsik-i Hac, Dîvân, Terceme-i Kaside-i Bürde, Şerh-i gazeliyyât-ı Sultan Murâd-ı Salis, Menâkıb-ı İmâm-ı Azam.

Hallü Maâkıdi’l-kavâid (Arabça) Zübdetü’l-esrâr fi şerh-i Muhtasari’l-Menâr (Arabça), İrşâdü’l-avâm, es-Safâyih fi terceme-ti’l-evâşih, Menâzilii’l-ârifin, Menâkıb-ı Cehâr-yar-ı güzîn, Umdetü’l-edîb, Dâiretü’l-usul, Emr-i İlâhî, Nakdü’l-hâtır.