Sema Nedir, Kısaca, Ne Demektir, Sema Anlamı

Semâ (ar. i.)

Kelime manâsı işitme, dinleme, tatlı güzel ses ve nağmeler dinieme ıstılâhta ise tarikat mensublarının musikî aletleri eşliğinde çalınıp söylenen nağmelere ayak uydurup cezbeye kapılarak raksetmelerine belli kaidelere uyarak dönmelerine denir. Semâ deyince, ilk akla gelen Mevlevîlerin âyinleridir. Mevlevilikte daha başlangıçta rebab, ney ve kudüm eşliğinde okunan ilâhilerin âhengine uyularak gelişigüzel raksediidiği halde, daha sonra belli bazı kaidelere uyulduğu görülür, Sufîlere göre, semânın birçok faydaları bulunur; bunların başında da kalbi rikkate getirmesidir. Ta başlangıcından beri semânın leh ve aleyhinde çeşitli sözler söylenmiş ve sonunda eviiya ile âşıklar indinde helâl, tarikatla münasebeti bulunmayan medreseliler nazarında da günâh sayılmaştır. Mevlevîler semânın başlangıcını, Şems-i Tebrizi’nin cezbesiyle Konya sokaklarında dolaşan Hz.Mevlâna’nın bir gün düzenli şekilde vurulan çekiç sesleriyle yol ortasında dönmeğe başlaması ite ilgili bir hadiseye bağlarlar. Hz.Mevlâna, Şems-i Tebrizi ve Sultan Veled, eserlerinde ve sözlerinde semânın bilhassa Mevleviler için, hattâ vâcib derecesinde mecburi olduğunu ısrarla belirtirler. Semânın kendine has bazı kaideleri vardır. Dervişlerin şeyhlerinden önce semâ yapılacak olan semâhâneye gelmeleri edeb-erkâna uyarak oturmaları; sağa-sola, aşağı-yukarı bakmamaları, şeyhin ağzından çıkacak sözleri can kulağıyla dinlemeleri, uyuklamamaları ney başlayınca sükun içinde dinlemeleri gerekir.

Semâ, semâ tahtası adı verilen ve ortasında bir çivi bulunan tahta üzerinde, semâzenbaşı veya onun uygun göreceği bir semâzen nezâretinde öğrenilirdi.