Selmanı Farısi Kimdir, Hayatı, İslamdaki Yeri

Selman-ı Farısi, (İsfahan ? – Medain 656) Meşhur İranlı sahabi.

Yaşamı

Aslen İranlı olup İsfahan yakınlarındaki bir köyde doğdu. Ailesi mecûsî olduğundan onlardan ayrılıp hıristiyan âlimlerinin yanına giderek hakikati arama başladı. Hıristiyan rahiplerinden biri ona, “yakında Arap Yarımadasında bir güneş doğacak, bir peygamber gelecek ve bu peygamber Hz.İbrahim’in dînini ihya edecek, insanlığı huzur ve saadete kavuşturacaktır” dedi. Bu sözler, Selmân’ın kalbinde büyük bir heyecan uyandırdı. Bu sırada Benî Kelb kabilesinden bir Arap ile karşılaştı. Selmân, ondan kendisini Arabistan’a götürmesini rica etti. Arap tacir de bu teklifi kabul edip birlikte yola koyuldular. Fakat bu Arab yolda onu esir olarak bir yahudiye sattı. Efendisi olan yahudinin amcası Yesrib (Medine)’e giderken onu da beraberinde götürdü. Bundan bir müddet sonra da Hz.Peygamber Medine’ye hicret etti. Selmân, hemen Hz.Muhammed’in huzuruna koştu ve müslüman oldu. Hz.Peygamber de efendisi yahudiye parasını vererek Selmân’ı hürriyetine kavuşturdu.

Selmân-ı Farisî’nin adı Hendek Muharebesi ile birlikte hatıra gelir. Müşriklerin hep birlikte Medine’ye hücum edecekleri haberi alınınca Hz.Peygamber Ashab-ı kirâm’ı toplayıp istişarede bulundu. Sıra Selmân’a gelince o, İran’da böyle bir vaziyet olunca şehrin etrafına hendekler kazılarak müdafaa harbi yapıldığını söyledi. Bu fikir herkes tarafından kabul gördü… Selmân-ı Fârisî zamanının çoğunu Resûlullah’ın yanında, onun hizmetinde geçirirdi. Hz. Peygamber onu Ehl-i Beyt’ten kabul ederdi. Selmân-ı Fârisî pek çok konuda bilgisi olan âlim bir sahabi, muttaki ve zahid bir insandı. H.35/ 655-56 veya H.36/656-57 yıllarında vefat etti.

İslam’daki yeri

Peygamberin Ehli Beyt’inden saydığı Selman-ı Farısi, İslam’a etmiş olduğu hizmetler, Ali ile olan yoldaşlığı ve Muhammed’in ölümünden sonra Ali’nin safında yer alması gibi nedenlerle Alevilik ve Şii İslam inancında da önemli bir yeri vardır. Aleviler, onu hem Yedilerden biri, hem de Kırklar Meclisi‘nin pek azının kimliği bilinen erenlerinden biri sayarlar. Şiiler ve Alevilerce önde gelen Ali yandaşlarından Erkân-ı Erbaa’dan (Dört direk) biri sayılır.

Öte yandan Sünni İslam anlayışında ise Selman-ı Farısi’nin İslam’a etmiş olduğu hizmetlerden ve onun sahabe oluşundan kaynaklı önemli yeri vardır.

Dönemin Anadolu’sunda Ankara’ya egemen olan Ahiler onu pirleri kabul ederler. Arap Alevileri (Nusayri) ise geleneksel Allah-Muhammed-Ali sözünde Allah’ın Ali’nin vücudunda tecelli ettiğine inanarak bu sözü Ali-Muhammed-Selman olarak okur ve kendilerine örnek olarak Selman’ı işaret ederler. Selman-ı Farısi diğer Ehli Beyt önderleri ile birlikte Yedi Ulu Ozan’ın deyişlerinde anlatılır ve övülür.