Selanikli Mustafa Efendi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MUSTAFA EFENDİ [Selanikli] ( ? -1600)

Osmanlı, tarihçi. 1563-1600 arasındaki olayları anlatan tarihiyle tanınmıştır.

Selanik’te doğdu, İstanbul’da öldü. Doğum tarihi bilinmiyor. Saptanamayan bir tarihte Haremeyn mukataacılığı ile göreve başladı. 1580’de görevinden alındı. Nişancı Mehmed Paşa’nın kâtipliğinde bulundu. 1587’de Silahdar kâtibi- olarak Gence seferine katıldı. 1590’da İstanbul’a gelen İran Elçisi Haydar Mirza ve elçilik kurulunun ağırlanması ve gider defterlerinin tutulmasını üstlendi. Ferhad Paşa’nın ilk sadrazamlığı sırasında (1591-1592) ruznamçeci ve Anadolu muhasebecisi oldu. On ay sonra sadrazam ile birlikte görevine son verildi. Safevi güçlerinin ülkesine girmesi üzerine Osmanlı Devieti’ne sığınarak İstanbul’a gelen Gilan Hakimi Ahmed Han’ın mihmandarlığını yaptı. Yeniçeri kâtipliği, Evkaf muhasebeciliğinde bulundu. 1599’da ikinci kez Anadolu muhasebeciliğine atandı.

Önemli tek yapıtı bir ruznâme-muhtıra niteliğinde olan Tarih’idir. 20 Eylül 1563’ten Nisan 1600’e kadar geçen olayları, gördüğü biçimde, ayrıntılarıyla yazmıştır. Özellikle saray teşrifatı, atamalar, görevden alınmalar, devletin para sıkıntısı, nedenleri, kapıkulu askerlerinin ayaklanmaları gibi bölümler önemlidir. Mustafa Efendi, dönemin genel görünümüne de yer vermiş, devletin iktisadi bakımdan nasıl çöküntüye uğradığını kendi eleştirilerini de katarak anlatmıştır. Yapıtın ancak 17 Ocak 1593’e kadar gelen bölümü basılmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca.):Tarih-i Selanikî li-Mustafa Efendi, (ö.s.), 1864.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi