Şehzade Mustafa Kimdir, Hayatı, Ölümü, Kim Öldürdü, Hakkında Bilgi

Mustafa Çelebi (ö. 960/1553) Kanunî Sultan Süleyman’ın oğlu.

Babasının Saruhan sancak beyliği sıra­sında Manisa’da doğdu (921/1515). Anne­si Süleyman’ın ilk gözdesi olan Mâhidevran’dır. İlk çocukluk yıllan Manisa sarayın­da geçti. Babasının 1520’de tahta çıkışı­nın ardından annesiyle birlikte İstanbul’a gitti. Kendisinden önce doğan kardeşlen Mahmud ve Murad’ın ölümü üzerine bü­yük şehzade olarak sarayda itina ile yetiş­tirildi ve iyi bir eğitim aldı. Daha dokuz ya­şında iken Venedik elçisi onun son derece yetenekli olduğunu, büyük bir savaşçı ola­cağını, yeniçeriler tarafından çok sevildi­ğini yazar. Ancak Hürrem Sultan’ın devreye girişi, padişaha yeni erkek evlâtlar verme­si ve annesinin gözden düşmesi durumu­nu sarstı. 93Tde (1530) kardeşleri Mah­mud ve Selim ile birlikte sünnet edildi. On sekiz-yirmi gün kadar süren şenlikler ya­pıldı. Şaban 940’ta (Şubat 1534) Saruhan sancak beyi sıfatıyla Manisa’ya gönderil­di. Bu durum başlangıçta babasının yeri­ne en kuvvetli aday olarak görüldüğünü or­taya koyar. Fakat muhtemelen gerek ken­disini himaye ettiği anlaşılan babaannesi Hafsa Sultan’ın ölümü (940/1534) gerek­se iyi ilişkiler içinde bulunduğu Veziriazam Makbul İbrahim Paşa’nın katli (942/1536) geri plana düşmesine ve Hürrem Sultan’-dan olma kardeşlerinin öne çıkmasına yol açtı.

Şehzade Mustafa, Manisa’da sekiz yıl sü­ren idareciliği sırasında halk arasında iyi bir intiba bıraktı. Onu burada iken gören Venedikli Michele Membre, şehzadenin her cuma günü alayla Manisa’daki Sultaniye Camii’ne gidip orada halka hitap ettiğini yazar. Babasının seferleri esnasında bu­lunduğu bölgenin muhafazasıyla da görevlendirilen Şehzade Mustafa, Hürrem Sultan’ın müdahalesiyle başşehre yakın olan bu sancaktan uzaklaştırılıp 21 Safer 948’de (16 Haziran 1541) Amasya’ya gön­derildi. Gerek Manisa’da gerekse Amas­ya’da iken annesi Mahidevran daima onun yanında bulundu. Elçi Bernardo Navage-ros 1553’te yazdığı bir raporda Mâhidevran’ın onu koruma çabalarını anlatır ve şehzadenin de annesine karşı duyduğu sı­nırsız sevgiden söz eder. Şehzade Musta­fa bu nakilden büyük bir üzüntü duydu. Ancak onun yerine Manisa’ya gelen Şeh­zade Mehmed’in burada âni ölümü [Şa­ban 950 / Kasım 1543] saltanat adaylığı için kendisini yeniden ümitlendirdiyse de Hür­rem Sultan’ın diğer oğlu Selim’in Manisa’­ya yollanması (951/1544) taht için düşü­nülmediğinin açık bir göstergesi oldu. Ba­basıyla giderek bozulan ilişkileri ve giriş­tiği birtakım teşebbüsler idamına kadar gidecek olayların başlangıcını oluşturdu. Kanunî Sultan Süleyman’ın ordu ve halk tarafından sevilen Mustafa’yı katlettirme­si hakkında Osmanlı kaynaklarının verdiği bilgiler, başrollerini Hürrem Sultan İle Sad­razam Rüstem Paşa’nın oynadığı bir sa­ray entrikasına dayandırılmakta olup ha­disenin mahiyetini ve çiftbozan reâyâ ile timarlı sipahilerin şehzadenin etrafında toplanmasının sebeplerini açıklamaktan uzaktır.