Şehbender

Ticâret Nezâreti’nin kurulmasından önce ticâret işlerine bakmak ve tüccarlar arasındaki ihtilâfları halletmek üzere görevlendirilen memur. II. Mahmud devrinde mahalli ticâretin yabancıların eline geçmekte olduğunun görülmesi üzerine ticâret iki kısma ayrılarak Müslüman tüccarlara “Hayriyye Tüccarı”, gayr-i müslim tüccarlara “Avrupa Tüccarı” denildi. “Hayriye Tüccarları”na bir takım imtiyazlar da verilerek aralarından birisi “Şehbender” olarak seçildi. Şehbenderler, baş şehbender, şehbender, şehbender vekili, şehbender memuru olmak üzere dört sınıftı.

Ticâretle ilgili işleri halletmek üzere 1254/1838’da “Meclis-i Zirâat ve Sanayi” kurulmuş bir kaç gün sonra bu kuruluşun ismi. “Meclis-i Umur-i Nâfia” şekline getirilmiştir. 1255/1839 tarihinde ise “Ticâret Vezâreti” ihdâs edilerek bu meclis de, oraya bağlanmıştır.

“Şehbender” tâbiri daha sonra konsolos karşılığı olarak yabancı devletlerde kendi devletinin menfaatlerini korumakla görevli kimselere ünvan olarak da kullanılmıştır. 1908’den itibaren de bunun yerine konsolos tabiri kullanılmıştır.