Sedat Hakkı Eldem Kimdir, Kısaca Biyografisi, Eserleri, Hakkında Bilgi

Sedat Hakkı ELDEM Mimar (İstanbul 1908-1988).

İkinci ulusal mimarî akımının öncülerinden olan Sedat Hakkı Eldem, Güzel Sanatlar Akademisi’ni bitirdikten (1924) sonra mimar G. Mongeri’nin yanında Ankara’daki Ziraat Bankası ile Osmanlı Bankası binalarının yapımında çalıştı. O yıllar, özellikle 1930’lardan sonra ülkemizde yabancı mimarlara karşı bir tepki başlamış ve yeni yetişen türk mimarları 1940 -1950 döneminde yeni bir ulusal mimarî akımının öncüsü olmuşlardı. Bu akımın gelişip kökleşmesinde Sedat Hakkı’nın büyük etkisi oldu. 1932’de Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğretim üyesi olan Eldem, akademide kurduğu Milli Mimari Semineri adlı araştırma merkezinde ulusal mimarî konusunda çalışmalar yapıyor, özellikle geleneksel konut mimarisi üzerinde duruyordu. Sedat Hakkı’nın bu ilk döneminde ilk önemli uygulamaları Yalova Termal Oteli, Başbakanlık binası ve Salıpazan depoları oldu. 1939 New York Sergisi’ndeki Türk Pavyonu uygulaması, ülkemizde «bölgesel-ulusal» mimarî eğilimini belgeleyen ilk eserler arasında sayılır. Bunu, ikinci ulusal mimari döneminin eserleri izledi; bu dönemin en önemli uygulaması, Emin Onat ile birlikte yaptığı İstanbul Edebiyat – Fen fakülteleridir. Sedat Hakkı, Hilton Oteli projesinde de amerikalı mimarlarla (Skidmore – Ovvings – Merili) birlikte çalıştı. Bu uygulamaları ve Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğrencilerine yaptırdığı projelerle ikinci ulusal mimarî akımının yayılmasında etkili oldu. Ne var ki, İstanbul Teknik Üniversitesi gibi eğitim kuramlarındaki çalışmalar ve proje yarışmalarında yeni bir tutumun benimsenmesi 1950 yılından sonra bu akımın etkisini zayıflattı. Sedat Hakkı da zamanla mimarlık anlayışını olumlu biçimde değiştirerek yeni bir döneme geçti. Emin Onat île birlikte gerçekleştirdiği İstanbul Adliye Sarayı projesinde bu anlayışın izleri görülür: bu yapıda eski eserlerine oranla daha yalın bir tasarlama ve fonksiyona verilen önemle artık uluslararası rasyonalizm görüşü ağır basar.

Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde profesörlük yapmış olan Sedat Hakkı Eldem’-in uygulamaları arasında İstanbul Akbank Genel Müdürlüğü ve Zeyrek Sosyal Sigortalar binaları sayılabilir. Ayrıca, Budapeşte Türk Pavyonu, Ankara Konservatuvarı ek yapısı, İstanbul Taşlık Gazinosu, Hindistan, Pakistan ve Hollanda elçilik binaları, pek çok ev, yalı.ve apartman yapan Sedat Hakkı Eldem çeşitli dergilerde özellikle geleneksel türk mimarîsi üstüne makaleler yayımlamış, Türk evi plan tipleri (1955), Rölöve I (Feridun Akozan ve Koksal Anadol ile birlikte, 1968), Köşkler ve kasırlar (1969) gibi eserleri kaleme almıştır.

Eski yapıların ve tarihsel anıtların korunması yolunda da çalışmalarda bulunan Eldem, yurt içinde ve dışında birçok ödüle layık görüldü. Bunlardan biri de 1986 Ağa Han Mimarlık Ödülü’dür.