Samuel Finley Breese Morse kimdir? hayatı ve eserleri

Samuel Finley Breese Morse kimdir? hayatı ve eserleri: Amerikan sanatkâr ve kâşifi. İyi bir ressam olup, ilmî araştırmalar da yapardı. Kendi ismiyle bilinen Mors alfabesinin bulucusudur. 27 Nisan 1791 senesinde Charlestown’de doğup, 1872’de New York’ta öldü. On dokuz yaşında Yale Üniversitesinden mezun oldu. Londra’ya gidip döndükten sonra portre çizimi revaçta olduğu için ağırlığını portreye verdi. Eski Millet Meclisi (The Old House of Represantatives), Louvre Galerisi (The Gallery of The Louvre), Herkülün Sonu (The Dying Hercules) en meşhur tablolarıdır.

1826 senesinde Millî GüzelSanatlar Akademisinin kurulmasında rol oynadı ve ilk başkanı oldu. 1832 senesinde New York Üniversitesi Resim ve Heykel Bölümü Profesörlüğüne getirildi. Telgraf çalışmalarına başlayınca portre çizimine ara verdi.

Morse’un mekanik araştırmalara merakı genç yaşlarında başlamıştır. 1832 senesinde yaptığı okyanus seyâhatinde, Charles Thomas Jackson’un elektrikle ilgili son gelişmeleri anlatması üzerine, New York Üniversitesinde elektromanyetik konularında öğrendikleri konular, kafasında elektrikli telgraf fikrini doğurdu. Morse’un elektrikli telgrafı, bir elektrik devresinde bobinin bir kolu çekmesi ile rulo kâğıdı üzerine izler bırakması esasına dayanıyordu. Kısa ve uzun çekmeler, kısa ve uzun izler bırakıyordu. 1835 senesinde başlayan bu çalışmalarına destek bulmak için Avrupa devletlerine başvurularda bulundu. Ancak bir netice elde edemedi. Bunun üzerine arkadaşı Chamberlain’i İstanbul’a gönderdi. Onlar ilme ve ilim adamlarına fevkalade destek veren Osmanlı ülkesinden çok ümitliydiler. Nitekim Chamberlain İstanbul’da büyük bir ilgi ve destek gördü. Fakat elindeki âlet henüz pek ilkel bir vaziyetteydi. Bu sebeple âleti Viyana’da iyi bir işçilikle tekrar yapmak ve ondan sonra pâdişâha takdim etmek üzere geri döndü. Ancak Tuna Nehri yoluyla Viyana’ya hareket eden Chamberlain’in gemisi yolda batarak beş arkadaşı ile birlikte öldü. BöyleceOsmanlı Devletinde telgraf kurulması için yapılmak istenen birinci teşebbüs sonuçsuz kalırken, Sultan Abdülmecîd Han, bu yoldaki ilerlemeleri yakından tâkip etmeye devam etti. Nitekim, âlet üzerinde çalışan Morse’u tebrik ederek bir de murassâ nişan gönderdi. Bu konuda Morse:

“Sultan Abdülmecîd, bu nişanı ve tebrikiyle keşfimin değerini anlayan Avrupalı ilk büyük insan oldu.” demiştir.

Morse, ilk elektrikli telgraf denemesini 1844 senesinde Washington ile Baltimore arasına 65 kilometrelik bir hat çekimiyle yaptı. Osmanlı Devleti ilk defâ 1855 senesinde Kırım Savaşı esnâsında Morse telgraf sistemini kullanmıştır. (Bkz. Telgraf)

KAYNAK: REHBER ANSİKLOPEDİSİ, 14. CİLT