Sosyoloji
Samsun Şehri Kuruluş Yeri, Nüfus ve Kentsel Gelişim Özellikleri
Cevdet
Yılmaz – Samsun Şehri Kuruluş Yeri, Nüfus ve Kentsel Gelişim Özellikleri
Yılmaz – Samsun Şehri Kuruluş Yeri, Nüfus ve Kentsel Gelişim Özellikleri
Samsun şehrinin kuruluşunda ve gelişmesinde
en önemli faktör “bulunduğu yer”den kaynaklanmaktadır.
en önemli faktör “bulunduğu yer”den kaynaklanmaktadır.
Mekân olarak yatay yönde büyüme ve yayılma
dışında Samsun şehri tarih boyunca hiç yer değiştirmemiştir.
dışında Samsun şehri tarih boyunca hiç yer değiştirmemiştir.
Samsun şehri tarih boyunca Aminsos, Amisos,
Enete, Sampson, Simisso, Pompeiopolis gibi değişik isimlerle anılmıştır (s.
362).
Enete, Sampson, Simisso, Pompeiopolis gibi değişik isimlerle anılmıştır (s.
362).
Şehir her ne kadar tarih boyunca çeşitli
medeniyetlere ev sahipliği yapmışsa da, idarî veya önemli sayılabilecek bir
merkezi haline gelememiştir.
medeniyetlere ev sahipliği yapmışsa da, idarî veya önemli sayılabilecek bir
merkezi haline gelememiştir.
19. Yüzyıl ortalarında, Karadeniz’in buharlı
gemilere açılması kentin ekonomik yönden canlanmasına yardımcı olmuş, yüksek
kaliteli tütün ekiminin Bafra çevresinden başlayarak Samsun yöresine yayılması kent
nüfusunun artmasında etkili olmuştur.
gemilere açılması kentin ekonomik yönden canlanmasına yardımcı olmuş, yüksek
kaliteli tütün ekiminin Bafra çevresinden başlayarak Samsun yöresine yayılması kent
nüfusunun artmasında etkili olmuştur.
1927’de yapılan ilk sayımda şehrin nüfusu,
hemen hepsi Türk-Müslüman olmak üzere kent nüfusu 30.372 kişiye ulaşır…
hemen hepsi Türk-Müslüman olmak üzere kent nüfusu 30.372 kişiye ulaşır…
1950’li yıllara kadar kentsel gelişim içinde,
kamu binaları ve merkezi iş alanı hariç, binaların yapısına bakıldığında,
bunların; büyüklü küçüklü bahçeler içerisinde veya doğrudan cadde ve sokağa
nazır arsalar üzerine inşa edilmiş oldukları görülmektedir. Meskenler
genellikle bodrum üzerine iki veya üç kattan meydana gelmekte olup, çoğunlukla
dolma, kâgir, ahşap veya alt katı kâgir diğer katları ahşap veya dolma tarzında
inşa edilmişlerdi. Kâgir binalar taş veya tuğladan olup bunların da bir kısmı
sıvalı, bir kısmı da sıvasızdı (s. 369-370).
kamu binaları ve merkezi iş alanı hariç, binaların yapısına bakıldığında,
bunların; büyüklü küçüklü bahçeler içerisinde veya doğrudan cadde ve sokağa
nazır arsalar üzerine inşa edilmiş oldukları görülmektedir. Meskenler
genellikle bodrum üzerine iki veya üç kattan meydana gelmekte olup, çoğunlukla
dolma, kâgir, ahşap veya alt katı kâgir diğer katları ahşap veya dolma tarzında
inşa edilmişlerdi. Kâgir binalar taş veya tuğladan olup bunların da bir kısmı
sıvalı, bir kısmı da sıvasızdı (s. 369-370).
Şehir merkezinde sıkışan nüfus ilk olarak
Kalyon Burnu’nu aşıp batıda Atakum’a doğru harekete geçmiş, üniversitenin
konumu da bunda büyük rol oynamıştır. Atakum kısa zamanda 100.000 nüfusu
geçmiştir…
Kalyon Burnu’nu aşıp batıda Atakum’a doğru harekete geçmiş, üniversitenin
konumu da bunda büyük rol oynamıştır. Atakum kısa zamanda 100.000 nüfusu
geçmiştir…
Samsun daha şimdiden 50 km uzunluğunda tek
merkezli çizgisel bir kent haline gelmesi ulaşımda çözülmesi zor problemler
doğurmakta ve böyle giderse daha da doğuracaktır. Kent en kısa zamanda çok merkezli
hale getirilerek akşam sabah saatlerinde trafiğin tek yönlü akışı
dengelenmelidir. Kentteki varlıklı kesimin kırsal alanlara doğru gelişigüzel
yayılımı kontrol altına alınmalıdır.
merkezli çizgisel bir kent haline gelmesi ulaşımda çözülmesi zor problemler
doğurmakta ve böyle giderse daha da doğuracaktır. Kent en kısa zamanda çok merkezli
hale getirilerek akşam sabah saatlerinde trafiğin tek yönlü akışı
dengelenmelidir. Kentteki varlıklı kesimin kırsal alanlara doğru gelişigüzel
yayılımı kontrol altına alınmalıdır.
—
Yılmaz, Cevdet. (2011), “Samsun Şehri Kuruluş Yeri, Nüfus ve Kentsel Gelişim Özellikleri,”
Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 2, s. 361-377,
Samsun 2012
Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 2, s. 361-377,
Samsun 2012