Sosyoloji
Samsun İli Kent Merkezinde Yaşayan Romanlar
Yasemin
Yüce Tar, Canani Kaygusuz, Kezban Çelik – Samsun İli Kent Merkezinde Yaşayan Romanlar
Yüce Tar, Canani Kaygusuz, Kezban Çelik – Samsun İli Kent Merkezinde Yaşayan Romanlar
Roman kavramıyla tanımlanan grup, Orta
Asya’dan/Hindistan’dan çıkarak iki koldan, dağınık biçimde bugünkü yerleşim
mekanlarına yayılmışlardır. Her gittikleri yerde yaşam biçimlerini korumayı başarabilen
Çingeneler/Romanlar, gittikleri bölgelerde farklı isimlerle anılmışlardır. Özkan
(2000)’e göre, çingene ismi, Hint kast sisteminin en alt tabakasının müzisyen
ve şarkıcıları olan “doma” veya “domba”lardan gelmektedir.
Asya’dan/Hindistan’dan çıkarak iki koldan, dağınık biçimde bugünkü yerleşim
mekanlarına yayılmışlardır. Her gittikleri yerde yaşam biçimlerini korumayı başarabilen
Çingeneler/Romanlar, gittikleri bölgelerde farklı isimlerle anılmışlardır. Özkan
(2000)’e göre, çingene ismi, Hint kast sisteminin en alt tabakasının müzisyen
ve şarkıcıları olan “doma” veya “domba”lardan gelmektedir.
İran’da “kevlî”, Ermenistan’da
“Lom”, İspanya’da “Kalo”, İtalya ve Almanya’da ise
“Sinto” olarak anılmakta, Türkiye’de ise, Batı Anadolu ve Trakya’da
“Roman”, Van- Ardahan civarında “Mutrib”, Orta Anadolu’da
“Elekçi”, Erzurum-Sivas hattında “Poşa”, başka bazı
yerlerde, “Sepetçi”, “Mandacı” “Kalaycı” gibi
daha çok yaptıkları işlerle tanımlanmaktadır.
“Lom”, İspanya’da “Kalo”, İtalya ve Almanya’da ise
“Sinto” olarak anılmakta, Türkiye’de ise, Batı Anadolu ve Trakya’da
“Roman”, Van- Ardahan civarında “Mutrib”, Orta Anadolu’da
“Elekçi”, Erzurum-Sivas hattında “Poşa”, başka bazı
yerlerde, “Sepetçi”, “Mandacı” “Kalaycı” gibi
daha çok yaptıkları işlerle tanımlanmaktadır.
Romanlar, “yoksul”,
“eğitimsiz”, “kamu işlerinden uzakta olan vatandaşlardır.
“eğitimsiz”, “kamu işlerinden uzakta olan vatandaşlardır.
Romanların tipik özelliklerinden biri (…) birbirlerinden
kopamamaları ve bir arada yaşamak eğiliminden hiç vazgeçmemeleridir (s. 762).
kopamamaları ve bir arada yaşamak eğiliminden hiç vazgeçmemeleridir (s. 762).
Samsun’da Yavuz Selim ve 200 Evler Mahallelerinde
daha topluca ve daha kalabalık, ama şehrin değişik mahallelerinde daha dağınık
(…) olmak üzere yaklaşık 16.000 Roman yurttaşın olduğu tahmin edilmektedir.
daha topluca ve daha kalabalık, ama şehrin değişik mahallelerinde daha dağınık
(…) olmak üzere yaklaşık 16.000 Roman yurttaşın olduğu tahmin edilmektedir.
Büyük çoğunluğu, Selanik ve çevresinden
(Kavala ve Drama) gelerek Samsun’a yerleşmiştir.
(Kavala ve Drama) gelerek Samsun’a yerleşmiştir.
Samsun’daki Romanlar arasında Romanca konuşan
kişi sayısı azdır ve özellikle yeni kuşaklar Türkçe dışında dil bilmemektedir.
kişi sayısı azdır ve özellikle yeni kuşaklar Türkçe dışında dil bilmemektedir.
Romanların evleri oldukça iç içedir. Çoğu iki
üç katlı olan bu mahallede birkaç kuşak ve birçok kişi birlikte yaşamaktadır.
üç katlı olan bu mahallede birkaç kuşak ve birçok kişi birlikte yaşamaktadır.
TOKİ 200 Evler Mahallesinde yaşayan Romanlar
sayı olarak daha azdır.
sayı olarak daha azdır.
İşsizliğin burada yaygın olması ve hiç
kimsenin kendi işini kuramaması nedeniyle buradaki Romanlar kendilerinin daha
fazla ayrımcılığa uğradığını düşünmektedirler (s. 763).
kimsenin kendi işini kuramaması nedeniyle buradaki Romanlar kendilerinin daha
fazla ayrımcılığa uğradığını düşünmektedirler (s. 763).
Samsun kent merkezinde her iki Roman
mahallesinde yaşayan gençlerin eğitimde kalma süreleri oldukça kısadır.
mahallesinde yaşayan gençlerin eğitimde kalma süreleri oldukça kısadır.
…bu mahallelerde ne anne-babanın, ne yakın çevrenin
ve ne de eğitime dahil olan çocukların eğitimden beklentileri bulunmamaktadır.
Bunun en önemli nedenlerinden biri, mahalle sakinlerinin eğitimin bir getirisi
olacağına dair inançlarının olmamasıdır (s. 766).
ve ne de eğitime dahil olan çocukların eğitimden beklentileri bulunmamaktadır.
Bunun en önemli nedenlerinden biri, mahalle sakinlerinin eğitimin bir getirisi
olacağına dair inançlarının olmamasıdır (s. 766).
—
Yüce Tar, Yasemin ve Kaygusuz, Canani ve
Çelik, Kezban. (2011), “Samsun İli Kent
Merkezinde Yaşayan Romanlar,” Samsun
Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 2, s. 761-770,
Samsun 2012
Çelik, Kezban. (2011), “Samsun İli Kent
Merkezinde Yaşayan Romanlar,” Samsun
Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 2, s. 761-770,
Samsun 2012