Tarihi Şahsiyetler

Salihefendizade Mehmed Emin Efendi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Sâlihefendizâde Mehmed Emin Efendi (ö. 1191/1777) Osmanlı şeyhülislâmı.

1117’de (17051 Edirne’de doğdu. II. Mustafa’nın Anadolu kazaskerliği pâye-siyle imamı olan Topkapılı Salih Efendi’-nin oğludur. Miyop olması sebebiyle gözlük kullandığı için Camgöz lakabıyla da anılır. Tahsilini medresede ve özel hoca­lardan tamamladıktan sonra on beş ya­şında müderris oldu (1132/1720). Çeşitli müderrislik ve kadılıklarda bulundu. 1160ta (1747) Selanik, 1166’da (1753) Şam, 1171’de (1758} Medine, 1174’te (1761) İstanbul kadısı oldu. 1181’de( 1767) önce Anadolu kazasker­liği payesini aldı, 1184’te (1770) bilfiil ka­zaskerliğe getirildi. 1188’de (1774) Rume­li kazaskeri oldu. Bu görevdeyken 29 Cemâziyelevvel 1189’da (28 Temmuz 1775) İvazpaşazâde İbrahim Beyefendi yerine şeyhülislâmlığa tayin edildi. Bir yıl dört ay bu görevde kaldıktan sonra idaredeki gevşekliği, hatta kendi maiyetindekilere bile söz geçirememesi sebebiyle 19 Şev­val 1190’da (1 Aralık 1776} azledildi ve İs­tanbul’dan uzaklaştırılarak Bursa’ya gön­derildi. 4 Muharrem 1191 ‘de (12 Şubat 1777) vefat etti ve Emîr Buhârî Camii hazîresine defnedildi. Şem’dânizâde Süley­man Efendi, onun 130 mülâzımın müder­rislik imtihanı sırasında azledilip Üskü­dar’daki konağına nakledildiğini, azil se­bebinin çok olduğunu, artık müsamaha gösterilir tarafı kalmadığını, adamlarının uygunsuz işler yaptıklarını ifade eder. Diğer kaynaklarda cö­mertliği, dostlarına ve fakirlere yardımı, ayrıca vefakâr tavırlarıyla anılır. Çarşam­ba’da Murad Molla Tekkesi’ne “nân-bahâ” ve “hatm-i hâcegân” ücretleri. Topkapı’da evinin yakınındaki Ahmed Paşa Camii gö­revlilerine ücretler ve medresede kalanlara yine nân-bahâ adıyla vakıflar tahsis ettiği bilinmektedir.

Bazı kaynaklarda yemek meraklısı ol­duğu, zaman zaman padişah için de ye­mek hazırlatıp gönderttiği belirtilir. Dev­let memurlarının ramazan ayında Babıâ­li’deki iftarlarının ertesi günü şeyhülis­lâm konağında iftara katılmaları onun döneminde âdet haline gelmiştir. Kendi­sinin oldukça muğlak ibareli on beş varaklık yazma halinde bir biyografi risalesi bulunmaktadır. Kaynaklarda herhangi bir eserinden bahsedilmemektedir.

TDV İslâm Ansiklopedisi

İlgili Makaleler