Tarihi Şahsiyetler

Salih Bozok Kimdir, Hayatı, Eserleri

Salih Bozok. Türk asker ve siyaset adamı (D. Selanik 1881- Ö. İstanbul 1941).

Mustafa Kemal ile önce mahalle, sonra da okul arkadaşlığı daha başlangıçta kaderini çizmiş oldu. İkisi de aynı okullarda okuduktan sonra aynı yıl Harp Okulunu bitirdiler (1902). Kısa sürecek yol ayrımı burada başladı; Salih Efendi jandarma sınıfına seçilmişti, Mustafa Kemal ise Akademiye devam edecek, kurmay olacaktı. Salih Efendi ve Mustafa Kemal kıta hizmeti sırasında birkaç defa karşılaştılar. Bu dönemde Salih Efendi bir ara II. Abdülhamid’in muhafızlığını da yaptı. Mustafa Kemal Milli Mücadele’yi başlatmak üzere Anadolu’ya geçmeden önce ve Suriye Cephesinde bulunduğu sırada Salih Efendi’yi başyaver olarak yanına getirtti. Sürekli beraberlik böyle başladı ve Salih Bey yarbaylıktan emekliye ayrıldıktan sonra bile Mustafa Kemal’in yakınında kaldı.

Yüzbaşı Salih, Mustafa Kemal’in yanında. Heyeti Temsiliye’de görevli olarak Ankara’ya gitti, Mustafa Kemal Meclis başkanıyken o da Meclis başkanı başyaveriydi. Mustafa Kemal Cumhurbaşkanı seçilince yarbay Salih de Cumhurbaşkanlığı başyaveri oldu. Yarbay rütbesinde ordudan istifa ettiği vakit (1923) önce, o zamanki adı Bozok olan Yozgat’tan milletvekili seçildi; milletvekilliği 1930 seçimlerine kadar her dönemde yenilendi; bu arada Mustafa Kemal’in sofrasındaki yerini ve çevresindeki görevini de muhafaza ediyordu. Salih Bey bu dönemde İş Bankasının kurucuları ve hissedarları arasında yer aldı. Mustafa Kemal’in ölümüyle Salih Bozok’un dünyası da yıkılmış oldu milletvekilliği sürdüğü halde sağlık durumundan şikâyet ederek Yalova’ya çekildi ve ömrünü burada tamamladı (1941).