Tarihi Şahsiyetler

Şakir Paşa Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ŞAKİR PAŞA (1849-1909)

Osmanlı, hekim. Türkiye’de çağdaş deneysel fizyolojinin kurucusudur.

Selim Şakir Paşa İstanbul’da doğdu, aynı kentte öldü. 1870’te yüzbaşı rütbesiyle Askeri Tıbbiye’yi (Tıbbiye-i Şâhâne) bitirdi ve uzmanlık öğrenimi için Avrupa’ya gönderildi. Paris’teki College de France’ta, çağının en büyük fizyoloji bilgini ve deneysel tıbbın kurucusu sayılan Claude Bernard’ın öğrencisi oldu. Türkiye’ye dönüşünde, miralay (albay) rütbesiyle Askeri Tıbbiye’de ilm-i menafîü’l-azâ müderrisliğine (fizyoloji profesörlüğüne) getirildi. Çok ilkel labora-tuvar koşullarında ve son derece kısıtlı olanaklarla, Batılı fizyoloji bilginlerinin kitaplarından yararlanarak otuz yıl bu dersi okuttu. Generalliğe yükseltilerek “Paşa” sanını alan ve Düstûr-ı Hayât-ı Beşeriye (“İnsan Yaşamının İlkeleri”), Ameliyâthâne-i Fizyoloji gibi ders kitaplarıyla fizyoloji öğretimine katkıda bulunan Şakir Paşa’dan sonra Fizyoloji Kürsüsü’nü, uzun yıllar asistanlığını yapan Kemal Cenap Berksoy devraldı. Böylece, Tıp Fakültesi’nde ilk kez Şakir Paşa’nın başlattığı fizyoloji dersleri, önce Berksoy’un, sonra Alman hekim Wmterstein’ın çabalarıyla çağdaş tıp eğitimi düzeyine ulaştı. Şakir Paşa’nm oğlu Akif Şakir Şakar’da Türkiye’de ortopedinin ve çocuk cerrahisinin kurucusudur.

• YAPITLAR (başlıca): Düstûr-ı Hayât-ı Beşeriye (t.y.); Ameliyâthâne-i Fizyoloji (t.y.).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi