Sadreddin Konevi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

SADREDDİN KONEVİ (1210-1274) Türk, mutasavvıf. Tanrı’nın temel varlık olduğu görüşünü geliştirmeye çalışmıştır.

Malatya’da doğdu, Konya’da öldü. Yaşamının ilk dönemleriyle ilgili bilgi azdır, kimi kaynaklar Konya’ya sonradan gelip yerleşen eski bir Türk ailesinden geldiğini, babasının Selçuklular döneminde yüksek görevlerde bulunmuş İshak adlı birisi olduğunu belirtir. Babasının ölümü üzerine küçük yaşta öksüz kalan Sadreddin’i annesiyle evlenen Muhyiddin Arabi büyütmüş, ilk din ve tasavvuf bilgilerini ondan edinmiştir. Sonra Şam’a giderek, çağının ünlü mutasavvıflarından, Evhadüddin Kirmanî’nin yanında kalmış, bütün çalışmalarını tasavvuf konusunda toplamıştır. Şam dönüşünde, bütün yaşamı boyunca kaldığı, Konya’ya gelen Sadreddin bir süre Mevlânâ Celâleddin Rûmî ile de yakınlık kurarak toplantılarına katılmıştır.

Düşüncelerinin odağını tasavvufun oluşturmasına karşın, Sadreddin’de Şahabettin Sühreverdi’nin etkisi açıkça görülür. O da varlık birliği (vahdet-i vücud) görüşünü savunur. Bu görüşe göre temel varlık Tanrı’dır, bütün nesneler ondan gelir. Tanrı yaratıcı olduğundan evren yaratılmıştır, ancak yaratanla yaratılan birbirinden ayrı değil bir bütünlük ve birlik içindedir. Bu nedenle evren Tanrı’da, Tanrı evrendedir. Tanrı, bir bütün olarak, evreni ve onun içerdiği varlık türlerini kuşatır. Her nesnede görünen Tanrı olduğu gibi insanda gören, düşünen, bilen de Tanrı’dır. Her insan Tanrı’yı kendi düşünme yeteneğine göre değerlendirir. Tanrı, kendisine birtakım nitelikler yükleyerek, anlaşılamaz, o engin bir ışındır(nur). İnsan bu ışının yalnız görünüş alanına çıkan yanını görebilir, görünmeyen yanını gönlünde, derin bir sevginin etkisiyle, sezebilir. Gerçek görünende değil, onun arkasında saklı kalan, görünmeyendedir.

• YAPITLAR (başlıca): / İcazül- Beyan, yazma, (“Usa Durgunluk Veren Açıklama”); Miftahu Cemi’l-Gayb, yazma, (“Bütün Bilinmeyeni Açan Anahtar”); Nefahatü’l İlâhiye, yazma, (“Tanrısal Esintiler”); Nusus, yazma, (“Tartışılmaz İlkeler”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi