Şadli Bencedid Kimdir, Hayatı, Dönemi Hakkında Bilgi

ŞADLİ BENCEDİD (1929)

Cezayirli devlet adamı. Cezayir’in üçüncü cumhurbaşkanıdır.

Cezayir’in doğusundaki kıyı kenti Annaba’da (Bone) doğdu. Fransız sömürgeciliğine karşı başlayan Cezayir Kurtuluş Savaşı’nm hemen başında, 1954’te FLN’ye (Ulusal Kurtuluş Cephesi) katıldı. Bir yıl sonra 1955’te FLN’nin silahlı kolu ALN’de (Ulusal Kurtuluş Ordusu) görev aldı. Savaşın en önemli cephelerinden biri olan Oran (Wahran) bölgesinin askeri yöneticisi oldu. Ülkenin başkent Cezayir’den sonra en büyük kenti olan Oran çevresindeki askeri harekâtları yönetti. 1961’de Cezayir’in değişik yörelerindeki Ulusal Kurtuluş Ordusu birliklerini tek bir komuta altında toplamak ve savaşı koordine etmek için oluşturulan Kurmay Başkanları (Genel Karargâh) adlı birimin kurucuları arasında yer aldı.

Cezayir 1962’de bağımsızlığına kavuştuğunda binbaşıydı. Savunma bakanı Huari Bumedyen’in 1965’te bir askeri darbe ile Ben Bella’yı devirip iktidara el koyduğu darbeyi destekledi. Bumedyen başkanlığında kurulan Devrim Konseyi üyeliğine getirildi. 1969’da Cezayir’deki en büyük rütbe olan albaylığa yükseltildi. Bir yandan Devrim Konseyi üyeliği, bir yandan da elinde bulundurduğu ikinci askeri bölge yöneticiliği ve Oran askeri valiliği ile gücünü pekiştirdi. Huari Bumedyen’in 1978’de ölümünden sonra cumhurbaşkanı adayları arasında adı geçti. Adaylar arasında en zayıf şansa sahip olanlardan biri olarak görülüyordu. Cumhurbaşkanlığına getirildiğinde FLN’nin çatışan kanatları arasında bir uzlaşma sağlayacak biri olduğu ve geçici bir başkan olarak ülkeyi yöneteceği sanıldıysa da iktidara tek başına egemen oldu. Ülke politikasında Bumedyen’in muhtemel halefleri olarak görülen FLN genel sekreteri Muhammed Salih Yahyavi ve dışişleri bakanı Abdülaziz Buteflika gibi güçlü iki rakibini safdışı ettikten sonra yerini sağlamlaştırdı. ALN’de birlikte çalıştığı astlarına dayandı. FLN’de ordu egemenliğini kurdu.

iktidara geçtikten sonra Bumedyen yandaşlarınca gerçekleştirilen Bumedyen dönemindeki tasfiye hareketinin sorumlusu olarak eleştirilen Şadli Bencedid, ülkenin ilk cumhurbaşkanı Ahmed Ben Bella’yı 15 yıllık bir tutukluluktan sonra serbest bırakmakla birlikte onu Cezayir dışında yaşamaya zorladı. İç politikada kendisinden öncekilere oranla serbestlik getirdi, ekonomide de katı devletçilik ve kooperatifçilik politikalarını bıraktı. Dış iktisadi ilişkilerde Batı’ ya yakın bir tutumu benimsedi. Cezayir’in uzun yıllardır anlaşmazlık içinde bulunduğu komşusu Fas ile ilişkileri düzeltmek yolunda adımlar attı. Fas Kralı II. Haşan ve Tunus Cumhurbaşkanı Habib Burgiba ile birlikte Kuzey Afrika’nın bu üç Arap devletinin Büyük Magrip Federasyonu adını alacak bölgesel bir blokta bir araya gelmesi için çaba gösterdi. 1984’te ikinci kez beş yıllık süre için cumhurbaşkanı seçildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi