Sadi Yaver Ataman Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ATAMAN, Sadi Yaver (1908 – 10 Aralık 1994, İstanbul)

Türk yazar ve araştırmacı. Türk halk müziği ve folkloruna toplayıcı, derleyici ve uygulayıcı olarak katkıda bulunmuştur.

1908’de Yanya’da doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Safranbolu’da yaptı. Küçük yaşta bağlama çalmaya başladı ve on yedi yaşında bir plak doldurdu. İstanbul Lisesi’ni (1926), Dârülelhan ve Konservatuvar’ı (1930) bitirdikten sonra bir süre müzik öğretmenliği yaptı. Türkiye’de ilk radyo kurulduğunda Mehmed Sadi adını kullanarak, Tamburacı Osman Pehlivan ile birlikte, halk türkülerini tanıtma çabasına girişti. 1938-1940 yılları arasında Ankara Radyosu’nda Türk halk müziğini folklor değerleriyle açıklayan programlar yaptı. 1940-42 yıllarında Ankara Radyosu’nda daha sonra da yeni açılan İstanbul Radyosu’nda halk müziği uzmanlığı yaptı. 1950’de İstanbul Radyosu’nda Memleket Havaları Ses ve Saz Birliği adıyla bütün halk müziği üyelerini içine alan bir topluluk kurdu. Daha sonra İstanbul Konservatuvarı’nda kurduğu Folklor Uygulama Topluluğu’nun şefligine getirildi. Ataman, ayrıca İstanbul Konservatuvarı ilmi kurul üyeliği, İstanbul Konservatuvarı Folklor İnceleme ve Derleme Kurulu yöneticiliği, Türk Folklor Derneği başkanlığı ve 1972’de de Türk Folklor Kurumu Halk Müziği Okulu başkanlığı görevlerinde bulundu. Yurt içi ve yurt dışında folklor ve antropoloji kongrelerine katılan Ataman’ın halk türküleri ve folklor konusunda, Türk Folklor Araştırmaları, Musiki Mecmuası, Yeni Türk, Varlık, Ülkü gibi çeşitli gazete ve dergilerde yazıları yayımlandı. Yapı ve Kredi Bankası’nda Kültür ve Sanat danışmanı olarak Türkiye’nin en zengin folklor arşivini kuran Ataman, Paris Müzikoloji Enstitüsü fahri üyesidir.

Ataman, Türkiye Radyoları’nda bağlama çalarak türkü söyleyen ilk sanatçıdır. Halk müziğinden etkilenerek başladığı müzik hayatında müzik bilgisini artırırken Zekâizade Hafız Mehmet, Rauf Yekta, Musa Süreyya, Hoca Ziya ve Mehmet Zati’den yararlanmıştır. Müziği eğitim aracı olarak gören bir anlayışı olan Ataman, Türk halk müziğinin ilk olarak açıklamalı ve toplu çalış geleneğine uygun bir düzenle yayımlanmasını sağlamıştır. Türk halk türkülerinin, özellikle de Safranbolu ve yöresi türkülerinin derlenmesi ve tanınmasında önemli rol oynamış, mahalli oyun ve gelenekleri incelemiş, bazı filmlerin müziklerini yapmış, Türk halk müziği ve folkloruna araştırmacı, toplayıcı, derleyici ve uygulayıcı olarak katkılarda bulunmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Safranbolu Düğünleri, Oyun ve Türküleri, 1936; Halk Sazlan ve Yerli Musikiciler, 1938; Safranbolu Düğün Havalan, 1940; Halk Musikisinde Seslilik ve Koro, 1941; Halk Musikisinde Pentatonizme, 1941; Halk Türkülerinde ve Oyunlarında Dramatik ve Temsili Unsurlar, 1943; Halk Müziğinde Mizah ve Espri, 1943; Köylerde Orta Oyunu ve Tiyatro, 1943; Aşık Nailî, 1945; Dağcıl Saz Şairlerinin Hür Fikirleri Yaymadaki Rolleri, 1947; Bu Toprağın Sesi, 1953; Esnaf Türküleri, 1954; Dümbüllü İsmail Efendi, 1974; 100 Halk Oyunu, 1975.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi