Edebiyat

Sadettin Buluç Kimdir, Hayatı, Çalışmaları, Hakkında Bilgi

Sadettin Buluç, (1913-1984) Türk dili profesörü.

Van’da doğdu. Babası çeşitli yerlerde posta ve telgraf müdürlüğü yapan Yu­suf Ziya Bey, annesi Sultan Hanım’dır. İlk ve orta okulu Malatya’da (1926), lise­yi Sivas’ta (1930) bitirdi. Yurt dışında yük­sek öğrenim yapmak isteyen öğrenciler için açılan imtihanı kazanarak Maarif Ve­kâleti tarafından Almanya’ya gönderildi (1931). 1932’de Breslau Üniversitesi’nin Şarkiyat Bölümü’ne kaydoldu. Burada okurken aynı zamanda “Untersuchungen über die altosmanische anonyme Chro-nik der Bibiiotheque Nationale zu Paris” adlı doktora tezini hazırladı. 1937’de me­zun olduktan sonra bir yıl kadar Berlin Etnografya ve Eski Eserler müzelerinde çalıştı. Aynı yıl İstanbul Üniversitesi Ede­biyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bö­lümü’ne asistan olarak girdi. 1945’te “Türk Halklarında Şamanizm” adlı te­ziyle aynı bölümde doçent, 19S5’te de “XIII-XIV. Asır Anadolu Türkçesi’ne Gi­riş” adlı çalışmasıyla profesör oldu.

1958-1961 ve 1969-1971 yılları arasın­da misafir profesör olarak Bağdat Üniversitesi’nde Türk dili ve edebiyatı ders­leri okuttu. Bu sırada Irak Türk ağızları üzerinde araştırmalar yaparak pek çok dil malzemesi topladı. Yurda dönüşün­de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından ya­yımlanan İslâm Ansiklopedisi yazı ku­ruluna girdi. Her yıl başka bir ülkede ya­pılan Milletlerarası Daimî Altaistik ve Os-manistik Kongresi’nin çoğuna katıldı ve tebliğler sundu. 1976 yılında Finlandi-ya’daki Societe Finno-Ougrienne’a üye seçildi. Uzun süre Türk Dil Kurumu’nun yönetim kurulu üyeliğinde de bulundu. Bu kurumun 1983’te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu adıyla yeniden yapılanması sırasında kırk aslî üye ara­sında yer aldı.

1977-1983 yılları arasında Türkiyat Enstitüsü müdürlüğü yaptı. Bir süre İs­tanbul Üniversitesi rektör yardımcılığı görevinde de bulunan Sadettin Buluç 1983’te yaş haddinden emekliye ayrıldı. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayım­lanan İslâm Ansiklopedisi yazı kuru-fundaki çalışmalarına devam ederken 3 Nisan 1984’te vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

Sadettin Buluç öğrencilerle ilgilenen, onlara zaman ayırıp yetişmelerine yar­dımcı olan, ciddi, titiz ve hoşgörü sahibi bir hoca olarak tanınır. Türkoloji, Doğu filolojileri, karşılaştırmalı dil bilgisi ve tarih konulan ile ilgilenen Buluç’un ma­kaleler halindeki çalışmalarının çoğu İs­lâm Ansiklopedisi, Türk Ansiklopedi­si, Azerbaycan Yurt Bilgisi, Türkiyat Mecmuası, Türk Dili ve Edebiyatı Der­gisi, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı -Belleten gibi ansiklopedi ve dergilerde yayımlanmıştır. Şamanizm’le ilgili me­seleleri ortaya koyduğu bir dizi makale ile Türk halk kültürüyle il­gili konulara da eğilmiş, bununla birlik­te çalışmalarını daha ziyade Eski Ana­dolu Türkçesi, İrak Türkçesi ve Anadolu ağızları sahalarında yoğunlaştırmıştır. Ayrıca Anadolu’da gelişen Türk yazı dili­nin başlangıç devresi olarak kabul edi­len XIII-XIV. yüzyıl Türkçe’sinin imlâ ve ses özelliklerini sistemli bir şekilde ele aiıp incelemiştir