Sabiîlik

“Sabee” kelimesi, bir dinden çıkış bir başka dine girmek demektir. Kelimeyi, İbranice sb’dan türetenler de vardır ki o takdirde, batırmak, daldırmak manâsına gelmektedir. Bu isimle anılan din veya mezheb ise iki ayrı gurubu ifade etmektedir. Birincisi, kelimenin İbranice kökünden hareketle, Arab Yarımadası’ndaki mevcud ve Vaftizci Yahya Hıristiyanları veya Mandeîler denilen gurubtur. İkincisi ise, meşhur bir dinden çıkıp bir başka dine girenler anlamına gelen ve Yahudilik ve Hıristiyanlıkla İslâmın dışında başka bir dine mensub olanları ifade eder. Bu ikinci gurub, Harran Sabiîleri diye maruftur. Bunlar uzun zaman, İslâm hakimiyeti altında yaşamış müşrik bir gurubtur. Kur’ân’da üç defa Yahudi ve Hıristiyanlarla beraber ayrı bir gurub olarak zikredilir (Bakara suresi/62.; Maide/69.; Hacc suresi/17. ayetler): Onlar, üstad olarak Azimun ve Hermes’i kabul ederler ki bunlar Şit ve İdris peygamberle aynı sayılır. Bunlar, mukaddes, Hâkim, azametine ulaşılması imkansız bir yaratıcının varlığına inanırlar, insan, bir aracı olmaksızın, bu yüce yaratıcı ile irtibat kuramaz. Bu yüce yaratıcı ruhanî olduğu için onunla irtibatı ancak ruhanî varlıklar temin edebilir, insanlar cismanî varlıklar oldukları İçin, bu yüce ruhanî varlığa yakiaşamazlar. Bunun içindir ki Sabiiler, beşer nevinden peygamber ve aracı kabul etmezler. Aracılık görevini yapan ruhlar, temizdir. Cismanî maddelerden ve melekelerden uzaktırlar. Bunlar şefaatçidirler. Yaratıcıdan aldıkları kuvvetleri süflî varlıklara aktarırlar. Sabit yıldız ve seyyareler bu ruhanî varlıkların mekanları ve mabedleridir. Seyyareleri onlar idare eder. Bu sebebledir ki Sabiiler, bu yıldızlara saygı gösterirler. Bu inancı taşıyanlara Ashabü’l-Heyakil denir. Fakat, görünmeyen, yüce varlıkla insanlar arasında aracılık yapan ve seyyarelerde ikamet eden bu varlıklar da görünmezler. Yıldızlar da her zaman görünmedikleri için, bir kısım Sabiiler, bu yıldızların özelliklerini taşıyan mabed ve şekiller yapmışlardır ki bunlara da Ashabü’l-Eşhas denir. Bunların mabedlerinin şekli, basamakları, renkleri, putların maddesi, kurbanların mahiyeti yıldızlara göre değişmektedir. Bunların üç duası vardır. Domuz, köpek, pençeli yırtıcı kuşlar yenmez. Sünnet olmazlar. İki kadınla evlilik yoktur.

Sabiiler Nedir, Kimdir, Kimlerdir, Kur’an’da Sabiiler