Rudolph Goclenius Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GOCLENIUS, Rudolf (1547-1628)

Alman filozof ve felsefe tarihçisi. Platon ve Aristoteles felsefelerinin tanınması ve yayılmasına katkıda bulunmuştur.

1    Mart 1547’de Corbach’ta doğdu, 8 Haziran 1628’de Marburg’da öldü. Marburg Üniversitesi mantık kürsüsünde elli yıl çalıştığı sanılmaktadır.

Goclenius’un en önemli çalışması, ilk kez 1613’te basılan Lexicon Pbilosopbicum’dur (“Felsefe Sözlüğü”). Felsefede kavramların önemini vurgulamak için yazdığı bu bin sayfalık Latince yapıt, 17.yy’m önemli felsefe sözlüklerindendir. Goclenius’a göre, bir felsefe dizgesini bütün olarak anlayabilmek için, onunla ilgili kavramların kökeninin bilinmesi gerekir. Bu doğru olarak bilindiğinde, o kavramın, felsefe dizgesinde kazandığı anlamı kavramak da kolaylaşır. Çünkü, felsefe dizgesinin temelini kuran öğe, kavramın köken anlamına, filozofun getirdiği yeni anlamdır. Bu görüşlerden yola çıkarak Eski Yunan ve Latin felsefesinin temel kavramlarını, özellikle de Aristoteles ve Platon’un kullandıklarını açıklayan ve yorumlayan Goclenius, ilk Çağ felsefesinin anlaşılması ve tanınmasına katkıda bulundu. Ayrıca, çağının felsefe tartışmalarına da yer verdiği yapıtında, ontologia (varlıkbi-lim) kavramını da ilk kez kullandı.

Goclenius’un ikinci önemli çalışma alanı Aristoteles mantığıdır. Yazdığı bir kitapta, bu konuyu incelemekle kalmaz, onunkilere benzeyen bir çoklu tasım (sorit) önererek Aristoteles mantığına karşı çıkar. Sözgelişi, Aristoteles mantığına göre:

Varlıklı kimse kıvançlıdır
Kıvançlı kimse kendini beğenir
Kendini beğenen kimse mutludur
Öyleyse varlıklı kimse mutludur.

Goclenius’a göreyse:

Kendini beğenen kimse mutludur
Kıvançlı kimse kendini beğenir
Varlıklı kimse kıvançlıdır
Öyleyse varlıklı kimse mutludur.

Goclenius’un adıyla anılan bu çoklu tasımın, ondan önce de bilindiği sanılmaktadır.

•    YAPITLAR (başlıca): Gocleniı hagoge in Orgunum Aristotelis, 1598, (“Aristoteles Mantığı Konusunda Goclenius’un Yazdığı Giriş”); Idea Philosopbiae Platonicae, 1612, (“Platon’un İdea Felsefesi”); Lexicon Philosophi-cum, 1613, (“Felsefe Sözlüğü”); Problemata Logica et Philosopbica, 1614, (“Mantık ve Felsefe Sorunları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi