Rudeki Semerkandi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

RUDEKÎ ( ? -941)

İranlı şair. Farsça şiir yazan ilk büyük şairlerden biridir.

Semerkand yakınlarındaki Rudek kasabasında doğdu, aynı yerde öldü. Asıl adı Ebu Abdullah Cafer b. Muhammed’dir. Sekiz yaşında şiir söylemeye başladı. Arapça’yı, döneminin geçerli bilim dallarından felsefe ve mantığı, çeşitli müzik aletlerini çalmayı öğrendi. Sâmâni Hükümdarı Nasr b. Ahmed tarafından Saray’a alındı. Onunla birlikte Badgis ve Herat’a gitti. Orada dört yıl kaldı. Bu sırada kör oldu. Anadan doğma kör olduğu söylentisi de vardır. Koruyucusu Sâmâni veziri Bel’ami 938’de görevinden alınınca, Rudekî de, Saray’dan ayrılmak zorunda kaldı. Doğduğu kasabaya çekildi.

Rudekî’nin yedi yüz bin beyit şiir yazdığı söylenir. Ancak bugüne sekiz yüz elli üç beyiti ulaşmıştır. Divanım Katran’ın şiirleri de karışmıştır. Kimi yazarlar, Beydeba’nm Kelile ve Dimne .adlı yapıtını nazma çevirdiğini ileri sürerler. En eski şiir türü olan medhiye (övgü) tarzının ustası sayılır. Gazel türüne de yenilik getirmiştir. Kendinden sonra gelen ve Farsça şiir yazan şairleri büyük ölçüde etkilemiştir.

• YAPITLAR (başlıca) Divan, (ö.s.), 1897.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi