Robert Wiene Kimdir, Hayatı, Filmleri, Hakkında Bilgi

WIENE, Robert (1861-1938)

Alman sinema yönetmeni ve oyuncusu. Dışavurumcu (ekspresyonist) sinemanın başyapıtı sayılan tek bir filmiyle sinema tarihine geçmiştir.

Saksonya’da doğdu, Paris’te öldü. Bir süre tiyatro oyunculuğu ve yönetmenliği yaptıktan sonra senaryo yazarı olarak sinemaya geçti. 1914’te ilk filmi Arme Eva’yı (“Yoksul Eva”) çekti. Henny Porten’in başrol oynadığı bir dizi film yönettikten sonra 1919’da yaptığı Das Kabirıett des Dr. Caligari (“Dr. Kaligari’nin Odası”) ile büyük bir ün kazandı. Alman dışavurumcu sinemasının doruğu olan ve bu akımı tüm özellikleriyle yansıtan film, sinema tarihinin de ilk başyapıtlarından biriydi. Plastik bir malzeme gibi yoğrularak biçimleri bozulmuş (deforme edilmiş) çevre düzenlemeleriyle, kasvetli bir mekânda ağır ağır hareket eden kişileriyle ve her şeyden önce ışık ve gölge kullanımıyla film, savaş sonrası Alman toplumunun çöküntüsüne ve karabasanlarına denk bir atmosfer yaratmıştı.

Das Kabinett des Dr. Caligari’den sonra dışavurumcu çizgide birkaç film daha yapan Wiene aynı başarıyı tekrarlayamadı. 1920’de yönettiği Genuine çok abartılmış dekorlar yüzünden eleştirildi. Dosto-yevski’nin Suç ve Ceza’sının bir bölümünden uyarladığı Raskolnikoff görece başarılı bulundu. Giderek ticari filmler çekmeye başlayan Wiene, 1933’te Nasyonal Sosyalistler’in yönetime gelmesi üzerine Almanya’yı terkederek Fransa’ya yerleşti. Jean Cocteau ile birlikte Dr. Caligari’yi sesli olarak yeniden çekmeyi tasarladıysa da bunu gerçekleştiremedi. Son filmi Ultimatum’u (“Ültimatom”) bitiremeden öldü.

• YAPITLAR (başlıca): Arme Eva, 1914, (“Yoksul Eva”); Die Konservenbraut, 1915, (“Konserve Gelin”); Der Maan im Spiegel, 1916, (“Aynadaki Adam”); Das Kabinett des Dr. Caligari, 1919, (“Dr. Caligari’nin Odası”); Genuine, 1920; Salome, 1922; Raskolnikoff, 1923; Orlacs Hande, 1925, (“Orlac’ın Elleri”); Der Gardeoffizer, 1926, (“Muhafız Subayı”); Die Geliebte, 1927, (“Sevgili”); Eine Nacht in Venedig, 1934, (“Venedik’te Bir Gece”); Ultimatum, 1938, (“Ültimatom”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi