Robert Mantran Kimdir, Hayatı, Kitapları, Hakkında Bilgi

Robert Mantran (1917-1999) Osmanlı ve İslâm tarihi uzmanı.

19 Ocak 1917 tarihinde Paris’te doğdu. Orta öğrenimini Paris’te Condercet Lisesi’nde tamamladı. Sorbonne Üniversitesi’nde tarih-coğrafya öğrenimi gördü, ayrıca Ecole des Langues Orientales Vivan-tes’tan diploma aldı (1945). Burada Fran­sız Türkologu Jean Deny’nin öğrencisi ol­du. Ecole Pratique des Hautes Etudes’de Jean Sauvaget’nin derslerini takip etti. Onun Bizans araştırmalarından Osmanlı tarihi alanına kaymasında Jean Sauvaget’­nin önemli etkisi olmuştur.

Mantran 1939 yılında silâh altına alın­dı ve 1940’ta yapılan savaşlarda göster­diği başarıdan ötürü savaş madalyasıyla ödüllendirildi. Alman işgali sırasında di­reniş hareketi içinde Paris’in kurtarılması eylemine katıldı. II. Dünya Savaşı’nın son­larına doğru yakın arkadaşı Nikita Eliseeff ile birlikte Şam Fransız Araştırmaları Enstitüsü’nde görevlendirildi. Burada bulu­nan hocası Sauvaget, Ömer Lutfi Barkan tarafından yayımlanan Kanunlcıfm (İs­tanbul 1943) Suriye ile İlgili bölümlerini Fransızca’ya çevirmeye başlamıştı. Bu ça­lışma ortaklaşa yürütüldü ve hocasının ölümü üzerine Reglements fiscaux ottomans. Les provinces syriennes [Beyrouth -Damas 1951] adıyla kendisi tarafın­dan bitirilerek bastırıldı. Mantran Şam’­dan Beyrut’a geçti. Burada bir süre kal­dıktan sonra İstanbul’a gitti. Jean Deny, öğrencisine Türkiye’de M. Fuad Köprülü ve Adnan Adıvar’ı görmesini tavsiye et­mişti. Bunların dışında Selim Nüzhet Ger­çek, Sabri Esat Siyavuşgil, M. Tayyip Gök-bilgin, Mehmet Cavit Baysun ve Ömer Lutfi Barkan gibi Türk bilim adamlarıyla tanıştı ve dostluk kurdu. Özellikle Ömer Lutfi Barkan onun için bir yol gösterici oldu.

İstanbul Fransız Arkeoloji Enstitüsü’nde burslu olarak görevli bulunan Mant­ran aynı zamanda Galatasaray Lisesi’nde de öğretmenlik yapıyordu. 1946 ve 1947 yıllarında Bursa’ya yaptığı iki gezi bura­daki kitabelerin derlenmesine fırsat ver­miş oldu. Önce Bursa’nın Arapça kitabe­lerini derledi ve bunları açıklamalarla Robert Mantran Fransızca’ya çevirdi. Ardından Bursa’nm Türkçe kitabelerini topladı ve yayımladı. Mantran’ın bu çabası büyük bir anlam ta­şımaktadır. Çünkü alışılageldiği üzere o zamana kadar Arapça kitabelerin derlen­mesine öncelik verildiği halde Türkçe ki­tabeler ihmal ediliyordu. Halbuki II. Meş­rutiyet döneminde giderek güçlenen, İs­lâm sanatından bağımsız bir Türk sana­tının var olduğu görüşü özellikle Mimar Kemâleddin Bey tarafından savunulmuş ve Albert-Louis Gabriel bu görüşü temel bir tez olarak kabul etmişti. Mantran da bu görüşü benimsemiştir.