Robert J. Van de Graaff Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

VAN DE GRAAFF, Robert Jemison (1901-1967)

ABD’li fizikçi. Çok yüksek elektrostatik potansiyel farkları oluşturabilen “Van de Graaff üreteci”ni geliştirmiştir.

20 Aralık 1901’de Alabama Eyaleti’nde Tuscaloosa’da doğdu, 16 Ocak 1967’de Boston’da öldü. Mühendislik öğrenimi gördükten sonra, 1924’te gittiği Paris’teki Sorbonne Üniversitesi’nde Marie Curie’ nin etkisiyle fiziğe yöneldi. Ertesi yıl Oxford Üniversitesi’ne geçti ve 1928’de bu üniversiteden doktora derecesini alarak ülkesine döndü. İki yıl Princeton Üniversitesi’nde araştırmacı olarak çalıştıktan sonra, Boston’daki Massachusetts Institute of Technology’ de (MIT) 1931’de araştırma görevlisi, 1934’te öğretim üyesi oldu. Oxford’da bulunduğu yıllarda tasarladığı ve bugün kendi adıyla anılan yüksek gerilim üretecini (jeneratörünü) 1929’da gerçekleştiren Van de Graaff, 1946’da bu üreteçleri üretmek üzere bir şirket kurdu ve şirketinde tam gün çalışabilmek amacıyla 1960’ta MIT’deki profesörlük görevinden ayrıldı.

Van de Graaff’ın Oxford’daki araştırmaları gaz iyonlarının hareketlerine ilişkindi. İyonların ve yüklü parçacıkların yüksek hızlara çıkarılabilmesi için güçlü elektrik alanlarının etkisinde tutulmaları gerektiğini, istenilen elektrik alanlarını oluşturabilmek için de çok yüksek potansiyel farklarına gereksinim olduğunu gören Van de Graaff, bu amaçla çok yüksek elektrostatik gerilimler sağlayabilen bir üreteç tasarladı ve 1929’da Princeton’da gerçekleştirdi. Bu üreteçte, iki makara arasında sürekli olarak dönen, keçe türü yalıtkan kumaştan yapılma bir kayış vardır. Bu kayışın bir noktası yakınında yaklaşık 10.000 voltluk bir gerilim uygulanarak bir elektrik boşalması oluşturulur. Boşalmada ortaya çıkan iyonlar, dönen kayış
aracılığıyla, içi boş metal bir kürenin iç yüzeyine taşınır. Yalıtılmış durumda olan kürede böylece elektrik yükü birikir ve kürenin potansiyeli giderek yükselir. Özel yalıtma teknikleri kullanılarak, Van de Graaff üreteciyle 5 milyon voltluk gerilimler elde edilebilmekte, bu yüksek gerilimlerden de yüklü parçacıkların hızlandırılmasında, dolayısıyla çekirdek tepkimelerinin gerçekleştirilmesinde ve yüksek girim gücündeki X ışınlarının elde edilmesinde yararlanılmaktadır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi