Robert Fulton Kimdir, Hayatı, Neyi İcat Etti, Hakkında Bilgi
FULTON, Robert (1765-1815)
ABD’li mühendis ve mucit. Deniz taşımacılığında yelkenli geminin yerini buharlı geminin almasını sağlamıştır.
14 Kasım 1765’te Pennsylvania’nın Little Britain (bugünkü Fulton) kentinde doğdu, 24 Şubat 1815’te New York’ta öldü. Yoksul bir çiftçi olan babasını küçük yaşta yitiren Fulton, Lancaster’de okuduğu sıralarda ortaya çıkan resim ve çizim konularındaki yeteneği yardımıyla, 17 yaşından sonra Philadelphia’ da yaşamını sürdürebildi. 1786’da Londra’da yaşamakta olan ünlü bir ABD’li ressamın yanında çalışmak üzere İngiltere’ye gitti. Londra’da buharlı gemi yapımı konusunda çalışmaları olan Lord Stanhope ile tanışmasıyla Fulton’un yaşamında yeni bir dönem başladı. Artık asıl ilgi alanı resim olmaktan çıkmış, resmin yerini mühendislik almıştı. Büyük bir hızla tasarılar üretmeye koyulan Fulton, tasarılarının ilgi çekmemesi üzerine 1797’de İngiltere’yi terkedip Fransa’ya geçti.
Fransa’daki ilk yıllarında geçim kaygısıyla resim yapmak zorunda kalan Fulton 1801’de Fransa ile İngiltere arasındaki siyasal gerginlikten yararlanarak ilk önemli projesini gerçekleştirebildi. Kendi olanaklarıyla, su üzerindeyken yelken, su altındayken kol kuvvetiyle döndürülen bir uskur yardımıyla yol alan; su altında altı saat kalabilen ve ilkel torpidolar taşıyabilen bir denizaltı yaptı. Askeri yetkililerce yararlı görülmediği için üretimi sürdürülmeyen Nautilus adını verdiği denizaltısıyla ilgilenen İngilizler’in de bir süre sonra bu ilgiyi yitirmeleri üzerine Fulton, New York Eyaleti’nde buharlı gemi taşımacılığı tekelini elinde bulunduran ABD’nin Paris büyükelçisi R. Livingston ile anlaşarak buharlı gemi yapımına yöneldi. Seine Irmağı’nda denediği ilk buharlı gemisinin başarısızlığının ardından 1806’da ABD’ye döndü. Ertesi yıl yine Livingston ile birlikte “Clermont” adını verdiği çarklı gemiyi suya indirdi. New York ile Albany arasındaki yolculuğu 32 saatte gerçekleştirebilen “Clermont”un başarısını yeni gemilerin yapımı ve Livinsgton-Fulton ortaklığının hızla büyümesi izledi. Yeni projeler geliştirmeyi yaşamının sonuna değin sürdüren Fulton, New Jersey’de büyük bir tersane kurdu ve aralarında savaş gemileri de bulunmak üzere yirmiye yakın gemiyi suya indirdi.
Fulton, gerçekte bugün anıldığının aksine ne tasarım ne de üretim açısından buharlı geminin mucididir. Fulton’dan yaklaşık 20 yıl önce d’Abbans adlı bir Fransız ilk buharlı gemi yapımını gerçekleştirmiş, d’Abbans’ı bir ABD’li, Fitch izlemişti.
Fulton’un başarısını, kendisinden öncekilerin yenildiği temel güçlüğün üstesinden gelebilmesi ve buharlı geminin yelkenli gemiden üstün olduğunu kanıtlayabilmesi hazırlamıştır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi