Sosyoloji
Rize Sempozyumu – 2006: H. Ayla Şentürk – Rize İli El Dokumaları Üzerine Uygulanan El İşlemelerinden Örnek Tasarımlar
H. Ayla Şentürk – Rize İli El Dokumaları
Üzerine Uygulanan El İşlemelerinden Örnek Tasarımlar (s. 302-307)
Üzerine Uygulanan El İşlemelerinden Örnek Tasarımlar (s. 302-307)
Rize ili el dokumaları ve el işlemeleri ile
zengin bir alt yapıya sahiptir. Bu bildiride (…) iki yeni örnek tasarıma yer
verilmiştir.
zengin bir alt yapıya sahiptir. Bu bildiride (…) iki yeni örnek tasarıma yer
verilmiştir.
Dokumacılık Türklerin eski yurtlarında en
önde gelen sanatlarından biri idi.
önde gelen sanatlarından biri idi.
Türkiye coğrafyasında dokumacılığın
tarihöncesi çağlara kadar inen bir geçmişi vardır.
tarihöncesi çağlara kadar inen bir geçmişi vardır.
Kullanılan hammaddeler yönünden
sınıflandırıldığında; kenevir ipliğinden masa takımı ve peçete, feretiko, ketan
ve şut bezi; pamuk ipliğinden atkı olarak başa sarılan peştamal, yatak
çarşafları, masa örtüleri, peçete ve Rize bezler; yün ipliğinden şal, kilim,
heybe yapılıyordu.
sınıflandırıldığında; kenevir ipliğinden masa takımı ve peçete, feretiko, ketan
ve şut bezi; pamuk ipliğinden atkı olarak başa sarılan peştamal, yatak
çarşafları, masa örtüleri, peçete ve Rize bezler; yün ipliğinden şal, kilim,
heybe yapılıyordu.
“Nakışlardaki büyük lüks ve çok zengin
süslemeli silahlar, Trabzonlu Müslümanın giysisini simgeler. Bu giysi ayrıca,
gerçekte Trabzon’da ünlü silah imalathaneleri dışında mücevher ve nakış
atölyelerinin olduğunu ve ürünlerinin yörede çok tutulmaktan öte, İstanbul’a
kadar gönderildiğini kanıtlar.”
süslemeli silahlar, Trabzonlu Müslümanın giysisini simgeler. Bu giysi ayrıca,
gerçekte Trabzon’da ünlü silah imalathaneleri dışında mücevher ve nakış
atölyelerinin olduğunu ve ürünlerinin yörede çok tutulmaktan öte, İstanbul’a
kadar gönderildiğini kanıtlar.”
“Erkekler kalın yünden yapılmış aba elbise
giyerler. Ceketleri ve zıpka denilen pantolonları vardır. Mintanın üzerine
abadan yelek giyerler. Başlarındaki fesin üzerinde başlık bulunur. Ayağa ise
çapula ve çarık giyerler. Kemerinde süslü fişekliği, barut kabı, tütün ve para
kesesi ile silahlığında Karakulak (yatağan) bıçağı bulunur.” (Elbise-i Osmani,
s. 298)
giyerler. Ceketleri ve zıpka denilen pantolonları vardır. Mintanın üzerine
abadan yelek giyerler. Başlarındaki fesin üzerinde başlık bulunur. Ayağa ise
çapula ve çarık giyerler. Kemerinde süslü fişekliği, barut kabı, tütün ve para
kesesi ile silahlığında Karakulak (yatağan) bıçağı bulunur.” (Elbise-i Osmani,
s. 298)
“Kadınlar başta fes üzerine gümüş tepelik,
boğazlarında altın, gümüş gerdanlıklar takmaktaydılar. Mintan, entari ve
fermene denen kısa bir ceket giyiyorlardı. Koyu kırmızı çuhadan kısa bir ceket
olan (…) fermenenin kolları bilek hizasına kadar uzanır. Şalvar üzerine önlük
işlevi yapan ipekli peştamal kullanırlardı. Bellerinde ipekli bir kemer (kuşak)
sarılıydı. Ayakkabıları (…) kumaş potinlerden oluşur.” (Elbise-i Osmani, s.
302)
boğazlarında altın, gümüş gerdanlıklar takmaktaydılar. Mintan, entari ve
fermene denen kısa bir ceket giyiyorlardı. Koyu kırmızı çuhadan kısa bir ceket
olan (…) fermenenin kolları bilek hizasına kadar uzanır. Şalvar üzerine önlük
işlevi yapan ipekli peştamal kullanırlardı. Bellerinde ipekli bir kemer (kuşak)
sarılıydı. Ayakkabıları (…) kumaş potinlerden oluşur.” (Elbise-i Osmani, s.
302)
Rize Etnografya Müzesi’nde bulunan işlemelerde
desen olarak bitkisel bezemeler ve geometrik bezemeler kullanıldığı görülür.
desen olarak bitkisel bezemeler ve geometrik bezemeler kullanıldığı görülür.
—