Rheticus Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

RHAETICUS (1514-1576)

Alman, matematikçi. Kopernik’in günmerkezli gezegen sisteminin tanınmasına ve trigonometriye katkılarıyla tanınmıştır.

Rhaeticus (ya da Rheticus) olarak tanınan George Jo-achim von Lauchen 16 Şubat 1514’te Avusturya’daki Feldkirch kentinde doğdu, 4 Aralık 1576’da Macaristan’ ın Kassa (bugün Slovakya’da Kosice) kentinde öldü. Rhaeticus’un Feldkirch’te doktorluk yapmakta olan babası büyücülükle suçlanıp idam edilince, eşinin soyadını kullanmaktan kaçınan annesi kendi soyadı olan De Porris’i kullanmaya başlamıştı. Bir süre annesinin soyadının Almancası olan von Lauchen’i, daha sonra da doğduğu bölgenin eski adı Rhaetia’dan türettiği adı kullanmayı seçen Rhaeticus ortaöğrenimini Zürich’te görmüş ve 1536’da yüksek lisans derecesiyle mezun olduğu Wit-tenberg Üniversitesi’nde temel aritmetik ve geometri dersleri vermeye başlamıştı. 1538’de dönemin ünlü astronomlarını tanımak amacıyla Nürnberg, Tübingen ve Frombork’u kapsayan bir geziye çıktı. Ertesi yıl, From-bork’ta Kopernik’in henüz yayımlanmamış olan el yazmalarını okuyup günmerkezli gezegen sistemini tanıyınca, bu buluşun bilimsel değerini ve insan düşüncesinin evrimi açısından ne denli önemli olduğunu kolayca kavradı ve kilisenin tepkisinden çekinen Kopernik’i çalışmalarını yayımlamaya ikna etmeye uğraştı, ancak başaramadı. Koşulların, buluşunu günışığına çıkarması için hâlâ uygun olmadığını düşünen Kopernik yalnızca astronomi cetvellerini yayımlamasının, birçok bilim adamının aynı sonuçlara varmasına yeteceğini öne sürüyor ve günmerkezli sisteme ilişkin çalışmalarını yayımlamaya razı olmuyordu. Ne var ki, genç ve coşkulu Rhaeticus ne denli önemli olduğunu bildiği çabalarına son vermedi ve Ko-pernik’ten çalışmalarını tanıtacak bir yazı hazırlama izni almayı başardı. 1540’ta Gdansk’ta, Kopernik’in çalışmalarını ve günmerkezli gezegen sistemini öven Nar-ratioprima (“İlk Rapor”) adlı küçük bir kitap yayımladı. Aynı yılın sonlarında Wittenberg’de dekanlığa, iki yıl sonra da Leipzig Üniversitesi’nde matematik profesörlüğüne getirildi. 1545’lerde, çalıştığı üniversiteden izinli olarak Milano’ya değin uzanan yeni bir geziye çıktı. Çıldırarak öldüğü yolunda söylentilerin çıkmasına neden olan bir rahatsızlık döneminin ardından Zürich’te dostu, ünlü hekim Gesner’in yanında tıp öğrenimine başladı. 1548’de Leipzig’deki görevine döndüyse de iki yıl sonra, bir öğrencisiyle eşcinsel ilişki kurmakla suçlanınca Leipzig’den uzaklaşmak zorunda kaldı. Bir süre daha Prag Üniversitesi’nde tıp öğrenimi gördükten sonra Krakovi’ye yerleşti ve hekimlik yapmaya başladı. Bu yıllarda astrolog olarak büyük bir ün kazanan Rhaeticus, yaşamının son yıllarını Kosice’de, yıllar süren çalışmalarının ürünü olan trigonometri tablolarını yayıma hazırlamakla geçirdi.