Sosyoloji
Reşat Nuri Güntekin
M. Fatih Kanter – Ölümünün 50. Yılında Belgelerle
Reşat Nuri Güntekin
Doğum tarihi, nüfus kayıtlarına göre 1892.
Ancak bu tarih ihtilaflı,
Kesin doğum tarihi, 25 Kasım 1889 (s. 14)
Babası, daire-i umur-i sıhhiye üçüncü şubesine memur tabip
binbaşı İbrahim Nuri Bey’dir.
binbaşı İbrahim Nuri Bey’dir.
Annesi Lütfiye Hanım, Yaver Paşa’nın üçüncü kızıdır.
Raşide isimli bir kız kardeşi vardır.
Gittiği ilk okul, Üsküdar’daki Selimiye Mahalle Mektebi’dir.
Babasının memuriyeti nedeniyle çeşitli okullarda okumak
suretiyle eğitimine devam etti.
suretiyle eğitimine devam etti.
1912’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden mezun
olur.
olur.
1913’te Bursa Sultanisi Orta Kısım Fransızca öğretmenliği
görevine atanır.
görevine atanır.
Çeşitli okullarda öğretmen ve idareci olarak görev yapar.
1929’da dil heyeti azalığı görevine getirilir.
1931’de Maarif Vekâleti 2. sınıf müfettişliğine tayin
edilir.
edilir.
1939’da Çanakkale mebusu olarak meclise girer.
1946’da emekli olur.
1947’de Milli Eğitim Vekâleti Başmüfettişliğine getirilir.
Aynı dönemde UNESCO yönetim kurulu üyesidir.
1954’de Maarif Vekâleti’nden emekliye ayrılır.
Erenköy Kız Lisesi’nde öğretmenlik yaptığı yıllarda
öğrencisi Hâdiye Hanım’la tanışır ve evlenir. Tek çocukları Ela, 1941’de
dünyaya gelir.
öğrencisi Hâdiye Hanım’la tanışır ve evlenir. Tek çocukları Ela, 1941’de
dünyaya gelir.
07.12.1956’da vefat eder.
Edebiyat sahasındaki ilk verimleri şiirleridir.
Edebiyat tutkusu esas olarak tiyatro yazıları ve tiyatro
hevesinden kaynaklanır.
hevesinden kaynaklanır.
Zaman gazetesinde Cemil Nimet müstearıyla Harabelerin Çiçeği
adlı ilk romanını 1918’de tefrika etmiştir.
adlı ilk romanını 1918’de tefrika etmiştir.
İlk piyesi Hakiki Kahramanlık yine Zaman gazetesinde 1919’da
yayınlanmıştır.
yayınlanmıştır.
Kelebek adlı mizah dergisinde müstear isimler altında mizah
yazıları yayınlanır.
yazıları yayınlanır.
Dersaadet gazetesinde tefrika ettiği Gizli El romanı sansüre
uğrar. Aynı dönemde yazdığı İstanbul Kızı adlı piyesi “Çalıkuşu” adıyla
romanlaştırır.
uğrar. Aynı dönemde yazdığı İstanbul Kızı adlı piyesi “Çalıkuşu” adıyla
romanlaştırır.
1947’de Memleket adlı bir gazete çıkarır.
…eserlerinin özünü çocukluğunda dinlediği masal ve
hikâyelerin oluşturduğuna hiç şüphe yoktur.
hikâyelerin oluşturduğuna hiç şüphe yoktur.
“Roman ve hikâye yazarken, mevzuun evvela asıl canlı noktası
gelir.
gelir.
Hiçbir zaman mevzuun planını yapıp da yazmaya başladığım
vaki değildir.”
vaki değildir.”
Genellikle kahramanlarının ağzından romanlar yazan Reşat
Nuri, eserlerinde toplumsal ve bireysel konuları iç içe işlemiştir.
Nuri, eserlerinde toplumsal ve bireysel konuları iç içe işlemiştir.
…sürekli iyimser tablolar çizmesi, hümanist bir anlayışla
Anadolu insanına bakışı da önem arz eder. Hikâyelerinde mizah unsuru… (…) romanlarında
eleştirel tutumlar sergiler. (s. 30)
Anadolu insanına bakışı da önem arz eder. Hikâyelerinde mizah unsuru… (…) romanlarında
eleştirel tutumlar sergiler. (s. 30)
Oyunlarında her zaman sosyal konuları işlemiştir.
Duygusal bir kişiliğe sahip olan yazarın, yaşadığı idealler
doğrultusunda eserler yazdığı bilinen bir gerçektir. (s. 35)
doğrultusunda eserler yazdığı bilinen bir gerçektir. (s. 35)
Eserleri
Romanları
1922, Çalıkuşu
1924, Gizli El
1924, Damga
1924, Dudaktan Kalbe
1926, Akşam Güneşi
1927, Bir Kadının Düşmanı – Çirkinin Romanı
1928, Yeşil Gece
(tarihsiz), Acımak
1930, Yaprak Dökümü
1932, Kızılcık Dalları
1935, Gökyüzü
1938, Eski Hastalık
1942, Ateş Gecesi
1944, Değirmen
1946, Miskinler Tekkesi
1953, Harabelerin Çiçeği / Tanrı Misafiri (Cemil Nimet
müstearıyla Zaman gazetesinde tefrika edilmiştir)
müstearıyla Zaman gazetesinde tefrika edilmiştir)
1953, Harabelerin Çiçeği / Eski Ahbap ve Boyunduruk ile
birlikte
birlikte
1950, Kavak Yelleri
1955, Kan Davası
(tarihsiz), Son Sığınak
Hikâye Kitapları
1919, Recm / Gençlik ve Güzellik
1919, Roçild Bey
(tarihsiz), Eski Ahbap
1927, Tanrı Misafiri
1928, Sönmüş Yıldızlar
1928, Leyla ile Mecnun
1930, Olağan İşler
Tiyatro Eserleri
1920, Hançer
1922, Eski Rüya
1924, Ümidin Güneşi
1925, Gazeteci Düşmanı, Şemsiye Hırsızı, İhtiyar Serseri
1926, Taş Parçası
1928, Bir Köy Hocası
1931, Babur Şah’ın Seccadesi
1931, Bir Kış Eğlencesi
1931, Ümit Mektebinde
1931, Felaket Karşısında, Gözdağı, Eski Borç
1933, İstiklal
1933, Vergi Hırsızı
1935, Hülleci
1943, Bir Yağmur Gecesi
1953, Yaprak Dökümü
1951, Eski Şarkı
1953, Balıkesir Muhasebecisi
1955, Tanrıdağı Ziyafeti
1956, Bu Gece Başka Gece
Gezi Yazıları
1936, Anadolu Notları
(tarihsiz), Anadolu Notları (iki cilt bir arada)
Diğerleri…
(tarihsiz), Dil ve Edebiyat
1935, Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Kılavuzu
1930, Türk Kıraatı
Vs.
İnkılap Yayınları
2006