Reşat Enis Aygen kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Reşat Enis Aygen kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: İstanbul’da doğdu (1909). Ortaöğremini İstanbul Erkek Lisesi’nde ta­mamladı. Hukuk Fakültesi’nde, Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi’nde okudu. Yükseköğrenimi bitirmeden Milliyet gazetesinde çalışmaya başladı (1930). Vakit, Haber, Son Dakika, Adana, Bugün, Cumhuriyet, Yeni İstan­bul gazetelerinde sekreterlik, yazı işleri müdürlüğü yaptı. Anadolu Ajan­sındaki görevinden emekli oldu. 10 Ocak 1984’te öldü.

Reşat Enis yazın dünyasına “Servet-i Fünun / Uyanış” dergisinde çıkan (1930) öyküleriyle girmiştir. Aynı yıl yayımladığı Kılıcımı Sürüyorum adlı kitabında yetiştiği yılların ürünlerinden seçtiği 19 öykü vardır. Bu türdeki çalışmalarında yer yer röportaj havasında görünür. Üslubu genellikle kalıp­laşmış duygusal ifadelerle donanmıştır. Konuları olağanüstü rastlantılarla zenginleştirerek etki sağlama çabasındadır. Belki bu nedenle öykülerinde -birbiriyle ilgileri zayıf görünen- birçok yan olayla karşılaşırız. Özellikle çevre betimlemelerinde yeteneği sezilen yazarın “acı son” için başvurduğu öğeler öyküsünün düzeyini düşürmektedir.

Bu zayıf yanından kimi romanlarında da kurtulamadığını söyleyebiliriz. Etkili olmak isterken abartıya düşmek tekniğini bulmakta gecikmesine yol açar. 1932-37 yıllarının ürünleri arasında seçkin bir yeri olduğu kabul edi­len Afrodit Buhurdanında Bir Kadın bile yapısal yönden oturmamıştır. Ge­tirdiği kişiler uğraştığı sorunlar ve olayların geçtiği çevrelerin yansıtılması yönünden yenilikler taşıyan bu romanın başkişilerinden Osman ve Yıldız tek parti döneminde grev ve toplusözleşme hakları yasaklanan işçi sınıfınının bireylerindendir. Yazar, işçilerin yaşamından kesitler sergilerken, kav­galarım yansıtmaya çalışırken yeni ve başarılıdır. Az topraklı köylülerle ır­gatların yaşamları, sorunları işlenen Toprak Kokusu’nda tarımsal ilişkiler­de egemen güç olan toprak ağası kişileştirilmiştir.

Reşat Enis’in romanlarının yakın tarihimizin en önemli sorunlarını içe- ı konularıyla edebiyatımızda kendine özgü yerleri vardır. Toprak Koku- sn, getirdiği kişiler, olaylar ve yansıttığı çevre yönüyle edebiyatımızda “köy romanı” diye adlandırılan, romancıların öncüsüdür. Sarı İt, ilk kez patron, qçi sınıfı, sarı sendika ilişkilerini işlemesi yönüyle yenidir. Yazar ele almak «ediği sorunları roman düzeyine ulaştırırken bildiği çevrelerin konumuna özen gösterir. Konunun gelişimi için hemen her romanında olağanüstü olaylara ve “entrika”lara başvurmayı sever. Afrodit Buhurdanında Bir Ka­dın’ da Yıldız, lise çıkışlıların parmakla sayıldığı yıllarda kol işçisi olur. Fab­rikadan ayrılmak zorunda kalınca barda çalışır. Dahası yıllar sonra, yetiş­kin yaşlarında, tanımadığı oğluyla sevişmeye kadar gider. Toprak Koku- SM’nun Elif’i de liseyi bitirme olanağı bulmasına karşın, -seviştiği doçentten ayrılınca- barlarda çalışmaya başlar. Bu nedenle inanılmaz rastlantılarla birbirleriyle karşılaşmaları ve yaşamlarındaki inanılmaz değişiklikler Reşat Enis kişilerinin başlıca özellikleri olarak görünür.

ROMANLARI:

KAYNAKLAR: Tahir Alangu, Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Koman, cilt 1 (1959); Oktay Akbal, Dost Kitaplar (1967); Asım Bezirci-Refika Taner, Seçme Romanlar, 5. bas. (1997); Şahap Balcıoğlu, Yâzko-Somut (20 Ocak 1984).

Kaynak: Çağdaş Türk Edebiyatı 4, Cumhuriyet Dönemi 2, Şükran YURDAKUL, 1994, Evrensel Basım Yayın.