Reaya Reaya Sınıfı Nedir, Ne Demektir, Sözlük Anlamı

Reaya (ar.i.)

Arabça “raiyye”nin çoğuludur. Bu manâsıyla saklı, mahfuz veya güdülen şey demektir. Hz.Peygamber’in “hepiniz çobansınız güttüğünüzden sorumlusunuz…” hadisi de bu manâya uygun düşmektedir.

İdârî olarak devlete itaat eden, devlete karşı vergi vesair sorumlulukları yerine getiren halk demektir. Osmanlılarda 18. asra kadar müslim olsun gayr-ı müslim olsun herkese reâyâ denirdi. Fakat bu asırdan sonra sadece gayr-ı müslim tebea için kullanılmaya başlandı.

Osmanlılar, fethettikleri yerlerdeki halktan İslâmî kabul etmek istemeyenleri devlete vergi vermek şartıyle yerlerinde bırakırlardı. Onların mal, ırz ve canlarının emniyete olacağını tekeffül ediyorlardı. Kanunnâmelerde reâvâya nasıl muamele edileceğine dair pek çok madde yer almaktadır. Arşivlerimizde reâyaya haksızlık eden pek çok tımar sahibi sipahinin tımarı sırf bu yüzden ellerinden alındığı anlaşılmaktadır. Keza kanunnâmelerde çiftçilik yapan reayanın çiftinin elinden alınmayacağı da belirtilmektedir. Ayrıca hizmeti görülenlere tımar bile verilmektedir.

Müslüman olan ve olmayan reâyâ arasında çok cüz’î bâzı vergilerden başka bir fark yoktur. Tanzimat fermanı ile birlikte bu farklar da ortadan kaldırıldı.