Tarih

Rauf Denktaş Kimdir, Hayatı, Siyasi Kişiliği

Rauf Raif Denktaş. Kıbrıslı Türk siyâset adamı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucusu, cumhurbaşkanı, yazar.(D. 27 Ocak 1924, Baf – Ö. 13 Ocak 2012, Kıbrıs).

İlk yılları

Rauf Denktaş 1,5 yaşındayken annesini kaybetti. Babası hakim Raif Bey’dir. Anneannesi ve babaannesi tarafından büyütülen Denktaş, 1930’da eğitim için İstanbul’a gönderildi. Arnavutköy’de ilkokuldan liseye kadar eğitim veren Fevzi Ati Lisesi’nde yatılı okumaya başladı. Ortaokuldan sonra Kıbrıs’a döndü ve liseyi Kıbrıs’ta bitirdi. Hukuk tahsili için Londra’ya gitti ve Lincoln’s Inn’de öğrenim gördü. 1947’de Kıbrıs’a dönerek Lefkoşe’de avukatlık yapmaya başladı.

Siyasi yaşamı

Mücadele yılları

27 Kasım 1948’de Kıbrıs Türklerinin düzenlediği ilk mitingte Dr. Fazıl Küçük ile beraber hatiplik yaptı. Türk cemaatinin iki önemli ismi Faiz Kaymak ve Dr. Fazıl Küçük arasında arabulucu rolünü üslenip, toplumun çıkarlarının takipçisi oldu. Faiz Kaymak’ın teklifi ve Dr. Fazıl Küçük’ün tasvibiyle Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu Kongresi’nde başkanlığa seçildi. Savcılık görevinden İngiliz yönetimini zorlukla ikna ederek istifa etti ve cemaat sorunlarıyla uğraşmaya başladı. 1949 yılı yaz aylarında savcılık yapmaya başladı. Yine aynı yıl Aydın Hanım’la evlendi. 1955’te terörist bir hüviyete bürünen Enosisle mücadelede ve EOKA karşısında Kıbrıs Türklerinin direnişine yön veren Denktaş, 1958’de hükümetteki görevinden istifa etti. Arkadaşlarıyla 1 Ağustos 1958’de Türk Mukavemet Teşkilatı’nı (TMT) kurdu.

1958’de Rum tedhişçiler, Türk köylerine saldırınca, Türkler de bu olayları protesto etti. Zürih-Londra antlaşmaları öncesinde Dr. Fazıl Küçük ve Rauf Denktaş, Ankara’ya Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile görüşmeye gitti. Bu görüşmede Denktaş adaya Türk Askeri gönderilmesi teklifini dile getirdi. 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları ile, 1960 Antlaşmaları ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın hazırlanmasında emeği geçti. Aynı yıl Türk Cemaat Meclisi’yle İcra Komitesi Başkanlığı’na seçildi. 16 Ağustos 1960 tarihinde 650 kişilik Türk Alayı Magosa Limanı’na ayak bastı. 1963 olaylarından sonra Denktaş temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya gitti. Kıbrıs’a dönen Denktaş mücahit direnişini örgütlemeye başladı.

1964 Londra Konferansı’ndan sonra III.Makarios tarafından “istenmeyen adam” ilan edildi.  Erenköy çatışmalarının ardından İngilizlerle görüşmek amacıyla Kıbrıs’tan ayrılınca, Rum yetkililer tarafından sürgün îlân edilerek, dört seneden fazla bir süre Kıbrıs’a dönmesine izin verilmedi. Gizlice Erenköy’e çıkarak savaşa katıldı. 1967’de adaya gizlice girerken tutuklandı. Gayri meşrû yollardan Kıbrıs’a girmeyeceği hususunda söz vermesi üzerine salıverildi ve Kıbrıs’ı terk etti. Bu sırada iki toplumun fiilen birbirinden kopması üzerine 28 Aralık 1967’de kurulan Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi Yürütme Kurulu Başkanlığına getirildi. Rum Hükümetinin izin vermesi üzerine, 13 Nisan 1968’de Kıbrıs’a döndü. 1968-74 arasında Kıbrıs Temsilciler Meclisi Başkanı Glafkos Klerides ile yapılan toplumlararası görüşmelere katıldı.

Siyaset dönemi

1970 seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı’na seçildi. 28 Şubat 1973’e kadar Kıbrıs Cumhurbaşkanı Muavini ve Kıbrıs Türk Yönetim Başkanı seçildi. Makarios’a karşı 15 Temmuz 1974’te yapılan darbenin ardından Türk Silahlı Kuvvetleri, askerî harekâtla, adanın bir kısmını ele geçirdi. Türklerin denetimindeki bölgede 13 Şubat 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin ilanından sonra devlet ve meclis başkanı görevlerini de yürüten Denktaş, anayasa uyarınca 1976’da yapılan ilk genel seçimlerde devlet başkanlığına seçildi. 1981’de ikinci kez devlet başkanı oldu. 15 Kasım 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanından sonra tekrar cumhurbaşkanlığına seçildi. 22 Nisan 1990’da yapılan erken seçimde ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi. 1995’teki seçimlerde de cumhurbaşkanı seçildi. 17 Nisan 2005’te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmayan Denktaş, 24 Nisan’da görevi Mehmet Ali Talat’a devretti.
Cumhurbaşkanlığını bıraktıktan sonrada KKTC ve Türkiye için gayretlerini sürdürdü. AKP hükümetinin Kıbrıs siyasetine karşı çıktı. Türkiye başına sarılmak istenen Ermeni Soykırımı yalanını çeşitli fikirdeki Türk siyasetçilerin oluşturduğu Talat Paşa Komitesi’nde yer aldı. Komitenin Avrupa’nın çeşitli ülkelerindeki faaliyetlerine katıldı.

Sosyal yaşamı

Siyasi hayatı yanı sıra, aynı zamanda yazar kimliğiyle de önemli bir şahsiyet olan Rauf Denktaş, 1985’in son aylarından bugüne, Yeni Asya Yayınları arasında çıkan kitapları bulunuyor. Ayrıca Denktaş, çok meraklı bir fotoğrafçı özelliği ile de bilinmekte, fotoğraf makinasını elinden bırakmamaktaydı. Rauf Denktaş, Yeniçağ Gazetesi’nde yazılar yazmakta ve ART televizyon kanalında Pazartesi günleri Denktaş’ın Gündemi adlı izlenceyi sunmaktaydı.

Ölümü

8 Ocak gecesi ishale bağlı su kaybı teşhisi ile Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi’ne kaldırılan Rauf Denktaş, tedavi gördüğü hastanede 13 Ocak 2012’de  88 yaşında vefat etti. Aydın Hanım’la evli olan Rauf Denktaş, Raif, Münir, Serdar adlarında üç erkek, Ender ve Dilek adlarında iki kız çocuk babasıydı. Bunlardan ilk oğlu Raif trafik kazasında, Münir, bir bademcik ameliyatında, kız çocuklarından Dilek’te henüz 2.5 yaşındayken nadir görülen bir hastalık sebebiyle hayatlarını kaybetmişlerdir. 

İngilizce ve Rumca’yı iyi bilen Denktaş’ın Üç oğlu ve iki kızı oldu. Ancak Denktaş bir oğlunu bademcik ameliyatında, bir oğlunu trafik kazasında yitirdi. Oğlu Serdar Denktaş Kıbrıs’ta siyasi hayatını Demokrat Parti liderliğiyle devam ettiriyor.

Eserleri

Saadet Sırları (1941)
Ateşsiz Cehennem (1944)
Criminal Cases (1953)
12’ye 5 Kala (1965)
Akritas Planı (1972)
A Short Discourse of Cyprus (1972)
The Cyprus Problem (1973)
Cyprus Triangle (1981)
Gençlerle Başbaşa (1981)
Kur’ân’dan İlhamlar (1986)
Gençlere Öğütler (1988)
İmtihan Dünyası
Yarınlar İçin
Kıbrıs Girit Olmasın

İlgili Makaleler