Ralph Waldo Emerson Kimdir, Hayatı, Felsefi Görüşleri

Ralph Waldo Emerson. ABD’li, filozof ve yazar. (D. 25 Mayıs 1803, Boston – Ö. 27 Nisan 1882, Concord). Amerikan Transandantalizm-Deneyüstü öğretisinin önderlerindendîr.

Küçük yaşta, Unitarian (Birlikçi) bir papaz olan babasını kaybetti; annesi ve bilgili bir kişi olan halası tarafından yetiştirildi. 1813-1817 arasında Boston Latin School’da öğrenim gördü. 1817-1821 arasında Harvard Üniversitesi’ne devam etti, ancak başarısız oldu. Bundan sonra bir yandan ilkokul öğretmenliği yapıp, bir yandan da Harvard Divinity School’da ilahiyat okudu. 1826’da gittiği Florida’da prens Achille Murat’la tanıştı. Onun ahlaki bir yaklaşımla kaynaşmış olan tanrıtanımazlığından etkilendi. Almanya’da gelişen yeni kültürel hareketle ilgilenmeye başladı. Carlyle’ın Alman edebiyatı üzerine yazılarını okudu. 1829’da Boston Birlikçi Kilisesi’ne papaz olarak atandı; aynı yıl Ellen Louis Tucker’la evlendi. 1831’de karısının ölümünden çok etkilendi ve ölümsüzlük olgusunu sorgulamaya başladı ve “kendine yeterlilik” düşüncesine vardı. Kısa bir süre sonra papazlığı bıraktı. 1833’te yeni geliştirdiği görüşler doğrultusunda İngiltere, İtalya ve Fransa’da vaazlar verdi. İngiltere’de Coleridge, Wordsworth ve Carlyle ile tanıştı. Carlyle ile yaşam boyu süren bir dostluk kurdu.

ABD’ye döndükten sonra edebiyat ve ahlak üzerine konferanslar veren Emerson, bir yandan da hayatın anlamını sorgulamayı sürdürdü. Bu anlamın, “insanın içinde” olduğu ve Tanrı’nın insanın içinde bulunduğu sonucuna vardı. Ona göre, insan ruhuyla, dış dünya arasında ilişki vardır. Ancak insan kendini yönlendirmeye ilişkin gerekli her şeye sahip olduğu için, ona bir şey verilemez ve ondan bir şey alınamaz.

1834’te Concord kasabasına yerleşen Emerson, 1835’te Lydia Jackson’la ikinci evliliğini yaptı. 1836’da Amerikan Deneyüstücülük’ünün temel kitabı sayılan Nature’ı (Doğa) yayımlandı. Alman felsefesinde geliştirilen “kişiliğinin önceliği” ve “kendinin bilincine varma” kavramlarından etkilenerek, insanla evren arasında yeni bir ilişki kurmaya çalıştı. Ona göre bu ilişki, insanın temelde dini olan duyarlıklarını canlandırmalı ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamalıdır. Hıristiyanlık ise artık bunu yapabilecek durumda değildir. Bundan dolayı kendi ferdi deneylerine dönerek, kişiliğin önemini vurgulayan Emerson, 31 Ağustos 1837’de yaptığı “American Humanism” adlı konuşmasında, bu görüşlerini açıklamıştır. Ferdin vicdanının inançlardan, geleneksel dogmalardan, kutsal kitap ve kiliselerden önemli olduğunu düşünür. Ruhun, kendini ilgilendiren konularda en yüce yargıç olduğunu iddiasındadır.

1840-1844 arasında Deneyüstücülük akımının organı olan The Dial gazetesine yazılar yazdı. Burada yayımlanan şiirlerini 1847’de bastırdı. Sonrasında tekrar Avrupa’ya giderek konferanslar verdi. Bu konferanslarında insanlığın seçkin ve büyük kişilerini, kişiliğin belli başlı niteliklerini belirleyen tipler olarak sundu. Kahraman, dahi ve büyük adamlara hayranlığı, Fichte, Carlyle ve Nietzsche’yi andırır.

Görüşleriyle tümtanrıcılığa yaklaşan Emerson, ömrü boyunca çağdaş bir peygamber gibi davrandı ve öyle algılandı. 1834 ile ABD İç Savaşı arasında, “Amerikan Rönesansı” diye adlandırılan dönemde önemli etkinlikler gösterdi. Vaazlarında maddi zenginliğin yüceltiimesine karşı çıkarak, insanlara Tanrı ile birleşmek için bencil ve hayvanca özelliklerinden arınmayı öğütlemiştir.

Eserleri

• Nature, 1836,  (Doğa),
• Essays: First Series,   1841 (Denemeler I),
• Essays: Second Series, 1844 (Denemeler II),
• Poems, 1846,  (Şiirler),
• Representative Men: Seven Lectures, 1849, (“Örnek Adamlar: Yedi Konferans” Platon, Swedenborg, • Montaigne, Shakespeare, Napoleon, ve Goethe üzerine ),
• Nature; Addresses and Lectures, 1849 (Adresler ve Konuşmalar),
• English Traits, 1856, (İngiliz Özellikleri),
• The Conduct of Life, 1860,(Hayatı Yönetmek),
• Thoreau, 1862,   (Henry David Thoreau için),
• May Day and Other Poems, 1867,
• Society and Solitude, 1870, (Toplum ve Yalnızlık),
• Letters and Social Aims, 1876, (Mektuplar ve Toplumsal Amaçlar),
• Uncollected Writings, (ö.s.), 1912, (Yayımlanmamış Yazılar),
• Uncollected Lectures, (ö.s.), 1932, (Yayımlanmamış Konferanslar),

Biresysel Denemeler
• “Nature”, 1836, (Doğa)
• “Self-Reliance” (Essays: First Series)    Özgüven (Denemeler ilk seri)
• “Compensation” (First Series)            Dengeleme (Denemeler ilk seri)
• “The Over-Soul” (First Series)            Ruh Üstü  (Denemeler ilk seri)
• “Circles” (First Series)
• “The Poet” (Essays: Second Series)   Şair      (Denemeler ikinci seri)
• “Experience” (Essays: Second Series) Deneyim   (Denemeler ikinci seri)
• “Politics” (Second Series)                 Siyaset   (Denemeler ikinci seri)
• “The American Scholar”                   Amerikan Bilgin
• “New England Reformers”                Yeni İngitere Reformcuları

Şiirler
• “Concord Hymn”       (Esenlik İlahisi)
• “The Rhodora”