Kimdir

Prospero Alpini kimdir? Hayatı ve eserleri

Prospero Alpini kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1553-1616) italyan botanikçi ve hekim. Akdeniz ülkelerinin bitki örtüsünü inceleye­rek, bu iklime özgü pek çok bitki türünü Avrupa’ya tanıtmıştır. 23 Kasım 1553’te, Venedik yakınlarındaki Marostica’da doğdu. Padova Üniversitesi’nde tıp öğreni­mi gördü. Osmanlı egemenliği altında bulunan Kahire’deki Venedik ticaret konsolosunun özel hekimliği­ni yaptığı üç yıl boyunca (1580-1583) Mısır’ı ve Ege Denizi adalarını dolaşarak bitki örtüsünü, yerel hasta­lıkları, uygulanan tedavi yöntemlerini inceledi. 1593’te Padova Üniversitesi’nde botanik profesörlü­ğüne ve aynı üniversiteye bağlı Botanik Bahçesi’nin yöneticiliğine atandı. 23 Kasım 1616’da (kimi kaynak­lara göre 6 Şubat 1617’de) Padova’da öldü.

Alpini’nin Padova’ya döndükten sonra yayımla­dığı ilk iki yapıtı, özellikle Mısır’daki inceleme ve gözlemlerinden kaynaklanır. Yalnızca Akdeniz ve Ortadoğu ülkelerinde görülen hastalıkları tanımlaya­rak Mısır ve Türk hekimlerinin uyguladığı tedavi yöntemlerini anlatan De Medicina Aegyptorum (1591), Mısır ve Osmanlı hekimliğinin o çağdaki durumunu belgeleyen değerli bir tıp tarihi incelemesi­dir. 1592’de yayımlanan De Plantis Aegypti liber adlı ikinci kitabı ise, Alpini’nin ilk kez Mısır’da gördüğü ve Avrupa’nın o güne değin bilmediği kahve, hurma, muz, zencefil, Senegal akasyası gibi 50 kadar bitki türünü Batı’ya tanıtan ilk yapıttır. O dönemin hemen bütün hekimleri gibi botanikle de ilgilenen Alpini, kitabında ağaç oyma tekniğiyle resimlediği bu bitkile­ri yalnız tanıtmakla kalmamış, Padova Botanik Bahçesi’nde pek çoğunu yetiştirmeyi başarmıştır. Nite­kim ilk kez onun Avrupa iklimine alıştırdığı, zencefil­gillerden bir tür, adını Alpini’den almıştır (Alpinia).

Tanının önemini vurgulayarak, çeşitli hastalık­larda yaşama ve ölüm olasılıklarım değerlendirdiği üçüncü yapıtı De Praesagienda Vita et Morte Aegrotontium (1601) da çeşitli dillere çevrilmiş değerli bir başvuru kaynağıdır.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 5. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983