Prosper Merimee Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MERIMEE, Prosper (1803-1870)

Fransız, yazar. Romantik Fransız yazarları arasında Klasikçilik’in izlerini taşıyan titiz üslubuyla tanınmıştır.

27    Eylül 1803’te Paris’te doğdu, 23 Eylül 1870’te Cannes’da öldü. Babası ressam ve kimyacıydı. O da ressam olmak istemesine karşın, babasının zoruyla hukuk eğitimi gördü. Avukat olduktan sonra Ticaret Bakanlığı’nda çalıştı. 1833’te tarihsel anıtlar genel müfettişliğine getirildi. 1825’te yayımladığı ilk kitabıyla başlayan edebiyat alanındaki başarıları sonucunda 1844’te, Fransız Akademisi’ne seçildi. Yaşamı boyunca birçok ülke gezdi. İspanya’da Eugenie de Montijo (1826-1920) ile dost oldu. 1853’te III.Napo-leon’un kansı olarak tahta çıkan Eugenie, ona Saray çevresinde önemli görevler verdi. Merimee 1848 Devrimi gibi çalkantılı dönemlerde de müfettişliğini sürdürdü. 1870’te Il.Cumhuriyet’in sona ermesiyle görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Cannes’a çekildikten birkaç ay sonra öldü.

Okul sıralarında edebiyat çevrelerine giren Meri-mee’nin yazarlığa başlamasında yakın arkadaşı Stend-hal’in de etkisi olmuştur. İlk yapıtı Le theâtre de Clara Gazul’ü (“Clara Gazul’ün Tiyatrosu”) İspanyolca’dan, ikinci yapıtı La Guzla’yı ise İlirya dilinden çeviriler gibi yayımlamış ve Puşkin La Guzla’yı çok beğenerek Merimee’yle yazışmaya başlamıştır. Bu ilişki Merimee’nin sanatını oldukça etkilemiştir. Onun insan psikolojisine yaklaşımında Puşkin’in etkileri izlenir. Birçok küçük öyküsünü, bu arada “Mateo Falcone” ve “Le vase etrusque”ü (Etrüsk Vazosu), Mosaique (“Mozaik”) adlı kitapta toplamıştır. En başarılı yapıtlarından sayılan Colomba (Colomba) adlı uzun öyküsü Korsika’da kan davasını konu alır. Carmen (Karmen) bağımsızlığına düşkün, tütün işçisi bir İspanyol kadının kıskanç âşığı tarafından öldürülmesini anlatır.Yapıt, başta Bizet’nin tanınmış operası olmak üzere, birçok sanat yapıtına konu olmuş, özellikle sinema alanında pek çok kez işlenmiştir. La chronique du regne de Charles IX (IX. Charles’ın Kanlı Saltanatı) adlı romanı 16.yy’da Fransa’daki din savaşlarını, ölümünden sonra yayımlanan Lettres â M.Panizzi 1850-70 (“M. Panizzi’ye Mektuplar 1850-70”) ise yaşadığı dönemin tarihini yansıtan yapıtların en iyilerinden sayılır. Rus edebiyatıyla yakından ilgilenen Fransız yazarlarının ilki olan Merimee, Puşkin, Gogol ve Turgenyev’den çeviriler de yapmıştır. Onun mistik, egzotik ortamlarda geçen öyküleri, güçlü, tutkulu ve zalim kişileriyle, 19.yy Romantizm’ine ayrı bir renk getirmiştir. Ölçülülüğü ve kuruluğa varan titizliği Klasikçilik’in izlerini taşır.

•    YAPITLAR (başlıca): Le theâtre de Clara Gazul, 1825, (“Clara Gazul’ün Tiyatrosu”); La Gazla, 1827; La chronique du regne de Charles IX, 1829, (IX.Charles’ın Kanlı Saltanatı); Mosaique, 1833, (“Mozaik”); Les âmes du purgatoire, 1837, (Araftaki Ruhlar, 1944); Colomba, 1840, (Colomba, 1944); La Venüs d’ille, 1841, (ille Venüs’ü, 1944); Carmen, 1847, (Karmen, 1945); Lettres a M.Panizzi, 1850-70, (ö.s.), 1881, (“M.Panizzi’ye Mektuplar 1850-70”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi