Prodikos Kimdir, Hayatı, Felsefesi, Hakkında Bilgi

PRODİKOS (Keoslu) (İÖ 5.yy)

Eski Yunan, düşünür. Sokrates’in çevresinde toplanan ve onunla tartışan en etkili Sofistler’den biri sayılır.

İÖ 480 dolaylarında Atina’ya yakın Keos’ta doğduğu ve Sokrates’ten birkaç yıl sonra Atina’da öldüğü sanılır. Bir söylentiye göre Pythagoras’ın öğrencisiydi. Bir süre elçilik göreviyle Atina’da bulundu, bu nedenle Sokrates’in çevresinde toplananlara katıldı, konuşma ve tartışmaları dinledi. Kimi felsefe tarihçileri, onu, Sokrates’in ileri sürdüğü düşüncelerin öncüsü olarak nitelerler. Prodikos’un birçok kitap yazdığı ileri sürülürse de bunlardan birkaç ufak aktarma kalmıştır.

Prodikos, Atina’da belli bir gelir karşılığı öğretim yapar, çevresinde toplananlara dilbilgisi, retorik, politika ve mantık okuturdu. Bu nedenle felsefeyi bir kazanç aracı yapmakla suçlanmasına karşın büyük bir saygı ve sevgi görmüştür. Bilginin, insan için, yaşamla bağlantılı olduğu görüşünü savunan Prodikos, dille düşünce arasındaki ilişkiyi vurgulamış, dilin düşünceyi, düşüncenin dili geliştiren birer öğe olduğunu ileri sürmüştür. Onun ahlak anlayışına göre varlıktan doğan kötülükler iyiliklere oranla çoktur. İnsan usuna dayanarak bunlar arasında denge sağlamalı ve iyiliğe yönelmelidir.

Tann kavramının doğal varlıklara verilen adlardan doğduğunu ileri süren Prodikos, Güneş’in, Ay’ın, yıldızların, ırmakların, göllerin, insanların yararlanması için olduğunu, bunu bilmeyenlerin onları birer Tanrı saydıklarını öne sürmüştür. Ona göre Tann kavramının arkasında insanın yararı ya da korkusu saklıdır. Her Tanrı, ya bir yararın ya da yıkımın simgesidir. Sözgelişi ekmeği Demeter, suyu Poseidon, ateşi Hephaistos, şarabı Dionysos yaratmış sayılır. Tanrı kavramıyla insan çıkarları arasında bir bağlantı vardır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi