Prasanta Chandra Mahalanobis Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MAHALANOBIS, Prasanta Çandra (1893-1972)

Hintli iktisatçı. Hindistan’da 1950’ lerden bu yana uygulanmakta olan, ağır sanayi öncelikli büyüme modelinin kurucusudur.

29 Haziran 1893’te Kalküta’da doğdu, 27 Haziran 1972’de aynı yerde öldü. Bengalli toprak sahibi bir ailenin oğluydu. Kalküta’daki Presidency College’da fizik dalında yükseköğrenim gördükten sonra 1913’te Cambridge Üniversitesi’ne bağlı King’s College’a girdi ve istatistiğe ilgi duymaya başladı. Hindistan’a döndükten sonra Presidency College’da okutmanlığa başladı ve fizik araştırmalarına son verdi. 1931’de Hindistan İstatistik Enstitüsü’nü kurdu ve yaşamının sonuna değin enstitünün yönetiminde bulundu. İstatistik dergisi Sankhya’yı kurdu ve yönetti. 1949-1967 arasında istatistik ile ilgili sorunlarda hükümete danışmanlık ve 1955-1967 arasında Hindistan Planlama Komisyonu üyeliği yaptı.

Planlama çalışmaları sırasında Doğu ve Batı ülkelerinden birçok iktisatçıyı ve planlamacıyı Hindistan İstatistik Enstitüsü’ne davet ederek canlı bir araştırma ortamının doğmasını sağladı. Bu araştırmalar sırasında doğrusal programlamanın ilk çok sektör-lü uygulama tekniklerinden bazıları oluşturuldu; Hindistan ekonomisi için, çeşitli yıllar ve çeşidi hacimlerde girdi-çıktı tabloları hazırlandı.

Mahalanobis’in büyüme kuramına katkısı, iki ve dört sektörlü büyüme modelleridir. G.A.Feldman’ın SSCB’de geliştirdiği modelle benzer özellikler taşıyan ve Feldman-Mahalanobis büyüme modeli olarak da anılan bu model tüketim ve yatırım mallan olarak iki sektörlüdür. İki sektördeki üretimin birbirlerinden bağımsız olduğu, teknik değişimin olmadığı bir kapalı ekonomi varsayımıyla kurulan büyüme modelinde, sermaye malları sektörüne yapılacak yatırımın toplam yatırıma oranı özel bir öneme sahiptir. Bu oran planlamacılar tarafından saptanan dışsal bir değişkendir ve ne kadar yüksekse büyüme o kadar hızlı olur. Ekonomide gelir ve tüketimin artış oranları, yatırımın büyüme oranından düşük olmakta ve bu oranlar ancak uzun vadede eşitlenmektedir. Yatırımın büyüme oranı ne kadar yüksek olursa, bu süre o kadar kısalmakta, ancak bu durumda tüketimdeki artış hızı ilk yıllarda düşük kalmaktadır. Bu saptama, Mahala-nobis’i temel ve ağır sanayilere öncelik veren, emek yoğun küçük ölçekli sanayilerin ise tüketim malları ve istihdam sağladığı bir gelişme stratejisi önermeye yöneltmiştir. Hindistan hükümeti tarafından da benimsenen bu sanayileşme stratejisi 1950’lerin ortalarından bu yana anahatları değişmeksizin uygulanmaktadır.