Felsefe Akımları

Pragmacılık, Araççılık Ve Doğruluk Kavramı

Pragmacı doğruluk ölçütünün bir inancı doğru yapmak yerine, ancak, bu inancın doğru olabileceğine işaret edebildiği eleştirisi yaygındır, “işler” olan inançlar doğru olan inançlarla çoğunlukla çakışsa bile, işler inançların doğru olmadığına ya da doğru inançların istenen sonuçları getirmediğine de sık sık rastlanır. Örneğin alkolün zehirli olduğu inancıyla içmekten vazgeçen bir alkolik, kendini bu kötü tutkudan kurtararak istenir bir sonuç doğurabilir. Öte yandan belirli bir önermenin getirdiği sonuçlar, kimi kişiler için “istenir” iken, kimileri için istenir olmayabilir. Hitler’in pek çok suçsuz insanı öldürttüğünü söylemek Yahudiler’ce onaylanırken Naziler’ce affedilmez bir eylem olurdu. Eğer, denmiştir, doğru inançlar aynı zamanda işlerliği olan inançlarsa, bunun nedeni onların işler olmaktan önce doğru olmalarıdır. Çünkü, örneğin, yukarıda asılı tabelanın başına düşeceği inancıyla yerini değiştiren biri, az sonra tabela gerçekten düştüğünde, istenir bir sonuca ulaşmış, yani kendini kurtarmıştır, inancı, bu nedenle, işler sayılacaktır. Ancak bu inanç “işler” olduğu için mi doğrudur, yoksa inanç doğru olduğu için mi “işler”diri inanç, tabelanın düşeceği olduğuna ve tabela da gerçekten düştüğüne göre, inancın “işler” olmaktan önce doğru olduğu ve doğru olduğu için işler olduğunu kabul etmek gerekir. Bir başka deyişle, işlerlik doğruluğu açıklayamamaktadır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi