Edebi Şahsiyetler

Plautus Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PLAUTUS, Titus Maccius (İÖ 254-184)

Romalı oyun yazarı. Avrupa tiyatrosundaki “tipler komedyası”nın gelişmesine büyük etkisi olmuştur.

İtalya’nın kuzeydoğusundaki Umbria bölgesinde Sarsina kentinde doğdu. Doğum ve ölüm tarihleri kesin değildir. Yaşamı üstüne bilgi çok azdır. Genç yaşta sahne marangozluğu yaptığı biliniyor. Oyun yazmaya da bu sırada başladı. İlk oyunlarından kazandığı parayı ticarette yitirince bir süre değirmenci olarak çalışmak zorunda kaldı.
Yeni Komedya ile ilişkiler
Plautus, daha önceki Latin yazarlarından ayrı olarak, yalnız komedya türünde yapıtlar vermiştir. Oyunları, Latin edebiyatının günümüze kalmış ilk örnekleri arasında yer alır. Latin edebiyatında rastlanan türlerin çoğu Eski Yunan edebiyatından kaynaklandığı ve ilk örnekler bu edebiyattan yapılan çevirilerden oluştuğu için, Plautus’un oyunları da bu edebiyattaki “Yeni Komedya” türü oyunlardan Latince’ye yapılmış çevirilere dayanır. Plautus, kendinden daha önceki Latin komedyacılarının o zamanın çeviri ahlakına aykırı sayılmayan yaklaşımıyla, Yunan Yeni Komedya şairlerinden özellikle Menandros ve Philemon’un komedyalarını kaynak olarak kullanmış, bunlara özgü konuları, temaları, kişileri, oyun yapısını ve tekniğini benimsemiş, zaman zaman iki ayrı Yunan komedyasından aldığı sahneleri birleştirerek oyunlarında kullanmıştır. Ancak bu oyunlarda Latin ya da Roma özellikleri içeren “yerli” yan da çok belirgindir.
Latin kültürüne özgü öğeler
Bunun başlıca nedeni, Plautus’un daha sonra fabula palliata adı verilen bu uyarlamalarında sık sık geçen yer adları, Latin kurumlan, Roma yaşamı ve hukukuyla ilgili terimler, daha da önemlisi, kullanılan dildir. Plautus’un Latince’si, oyunlarının canlılığına uygun bir kıvraklıkta, günlük konuşma dilinin çeşitliliğini, nükteleri ve kabalığıyla birlikte yansıtan bir halk dilidir. Bu nedenle sonraki dönemlerin olgun Latin yazarları, bu komedyaları bazı bakımlardan eleştirmekle birlikte, Yunanca’dan aktarılmış ikinci el yapıtlar gibi değerlendirmekten çok, Latin edebiyatının öz yapıtları saymışlardır.